5194416030

liczby osób w wieku poprodukcyjnym w stosunku do liczebności osób w wieku produkcyjnym), co wymusza konieczność reformowania tradycyjnych systemów emerytalnych finansowanych na zasadzie umowy pokoleniowej (repartycji). W niniejszym opracowaniu nie będziemy szerzej omawiać kwestii reform systemów zabezpieczenia emerytalnego, analizowanych w innych publikacjach. W tym miejscu poprzestańmy na stwierdzeniu, że mimo różnych modyfikacji w konstrukcji i sposobach finansowania systemów zabezpieczenia społecznego (wśród których szczególnie istotną rolę odgrywają systemy emerytalne) metoda ubezpieczeniowa nadal pozostaje głównym instrumentem ochrony przed różnym i rodzajami ryzyka, jakimi podlegają gospodarstwa domowe.

Można więc przypuszczać, że podobnie jak w sferze gospodarczej, także w odniesieniu do ryzyka występującego w gospodarstwach domowych właśnie zastosowanie metody ubezpieczeniowej oraz nowoczesnych instrumentów i technik ubezpieczeniowych także w dającej się przewidzieć przyszłości stanowić będzie główny mechanizm zabezpieczenia przed negatywnymi następstwami niepożądanych zjawisk losowych.

1.3. Ubezpieczenia na ziemiach polskich

Dzieje ubezpieczeń na ziemiach polskich są znacznie krótsze niż na świecie. Ich początki sięgają XV i XVI w. Pierwotne formy stowarzyszeń pełniących funkcje ubezpieczeniowe to tzw. związki „ogniowe” i „gro-blowe”, mające zabezpieczyć przed skutkami pożarów i powodzi, później - kasy ogniowe. Organizacje oparte na wzajemności dla zmniejszenia ryzyka związanego z wypadkami funkcjonowały na Górnym Śląsku już XV w. w formie kas brackich i spółek brackich. W Gdańsku natomiast rozwinęły się ubezpieczenia morskie. Próby zorganizowania ogólnokrajowego ogniowego zakładu ubezpieczeniowego za panowania króla Stanisława Augusta zakończyły się niepowodzeniem.

W okresie zaborów (1772-1918) rozwój ubezpieczeń uzależniony byl od możliwości prawnych i instytucjonalnych, jakie stwarzali na okupowanych terenach polskich zaborcy. Poziom rozwoju ubezpieczeń w poszczególnych byl zróżnicowany. Najlepsze warunki do rozwoju działalności ubezpieczeniowej istniały pod zaborem pruskim, najsłabiej natomiast ubezpieczenia rozwijały się pod zaborem austriackim. Ubezpieczenia generalnie podporządkowane były narodowej polityce zaborców. Polskie inicjatywy ubezpieczeniowe były zwalczane. W tym okresie powstały ubezpieczenia spółdzielcze, doskonalono techniki ubezpieczeń majątkowych i życiowych. Umownie za początek działalności towarzystw ubezpieczeniowych w Polsce przyjmuje się rok 1803 (patrz - zestawienie w ramce).