5194416501

Rys. 2. Przykładowe wydzielenia: a) węglika VC, b) węglika M^C,,

Fig. 2. Caibon exlraction replicas micrographs of caibides particles: a) VC; b) M₂3Q

Długotrwała eksploatacja staliwa przyczyniła się do zmian własności. Badane staliwo posiadało twardość wynoszącą 138HV30 i niską udamością KV 22J.

Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływu wybranych procesów obróbki cieplnej na udamość niskostopowego długotrwale eksploatowanego Cr -Mo- V staliwa.

BADANIA WŁASNE

W celu ustalenia parametrów obróbki cieplnej dla badanego gatunku staliwa wyznaczono dylatometrycznie temperatury krytyczne Ad - 763 °C i A_c3 = 950 °C dla warunków równowagowych. Badania własne [4] wykazały, że austenityzacja w temperaturach wyższych od A^ o 10 do 30 °C pozwala utrzymać drobne o podobnej wielkości ziarno austenitu. W oparciu o powyższe wyniki przyjęto parametry obróbki cieplnej staliwa: temperatury 960 i 980 °C w czasie 5 godzin. W celu zróżnicowania struktury próbki chłodzono w oleju oraz z programem 60 °C/h. Kolejnym procesem cieplnym było czterogodzinne odpuszczanie w zakresie temperatur 700 -s- 740 °C, a następnie chłodzenie w powietrzu lub z programem 60 °C/h. Szybkość chłodzenia 60 °C/h po odpuszczaniu ma na celu zabezpieczenie odlewów przed możliwymi wypaczeniami i deformacjami. Schemat przeprowadzonej obróbki cieplnej przedstawiono w tabeli 2.

Obserwację i rejestrację obrazów mikrostruktur przeprowadzono za pomocą mikroskopu optycznego Axiovert 25 i skaningowego mikroskopu elektronowego Joel JSM - 5400. Identyfikację wydzieleń przeprowadzono za pomocą dyfrakcji elektronowej posługując się ekstrakcyjnymi replikami węglowymi. Obserwację i rejestrację obrazów dyfrakcyjnych wykonano na transmisyjnym mikroskopie elektronowym Philips EM 30IG. Pomiary twardości i udamości wykonano zgodnie z obowiązującymi normami.

481