IMG73

Rys. 8.90. Wydzielanie węglików chromu i fazy a w czasie eksploatacji w podwyższonych

temperaturach: a) w spoinie, b) w strefie wpływu ciepła

Uwzględniając korzystny wpływ ferrytu 5 na zwiększenie odporności na pękanie w czasie spawania oraz negatywny wpływ na kruchość związany z wydzielaniem fazy a, należy ograniczyć jego zawartość do 2-^-8%.

Chcąc zmniejszyć jeszcze możliwość kruchego pękania z powodu wydzielania fazy a, obniża się często zawartość chromu w spoinie do takiego poziomu, aby po uwzględnieniu innych składników ferrytotwórczych przemiana ferrytu była tylko częściowa. Można to osiągnąć, stosując stopiwa o zawartości 15,5^-16,5% chromu, 7,5+8,5% niklu, nie więcej niż 0,1% węgla oraz 4% wolframu. Przy tym składzie zawartość ferrytu 8 w stopiwie wynosi około 5%.

8.11.5. Pękanie wyżarzeniowe

Jeśli złącza spawane ze stali austenitycznych zawierających pierwiastki stabilizujące Ti i Nb podda się wyżarzaniu odprężającemu lub jeśli są eksploatowane w zakresie temperatur 70(H1050^oC, mogą w nich wystąpić pęknięcia wyżarzeniowe (relaksacyjne). Mechanizm pękania jest identyczny z mechanizmem pękania wyżarzeni owego złącz spawanych stali niskostopowych zawierających silnie węglikotwórcze pierwiastki Ti, V, Mo i Nb. Mechanizm tego pękania wyjaśniono w rozdziale 7.9 na rysunku 7.102. Szybkie chłodzenie po spawaniu powoduje, że nie w całości węgiel i niob lub też tytan zostają związane w węgliki. Podczas odprężania w zakresie temperatur 70(H1050^oC następuje wydzielanie węglików i utwardzanie wydzieleniowe. Utwardzanie to nie jest jednak jednakowe na całym przekroju ziarna. Ze względu na szybszą dyfuzję na granicach ziaren wydzielenia na granicach ziaren są większe (rys. 7.102a) i wokół nich występuje strefa wolna od wydzieleń (SWW). Wewnątrz ziaren utwardzenie wydzieleniowe jest znaczne ze względu na dyspersyjne wydzielenia węglików. Podczas nagrzewania do temperatury wyżarzania granica plastyczności obszarów przygranicznych (SWW) obniża się szybciej niż we wnętrzu ziaren, a zatem istnieje możliwość odkształcenia plastycznego po granicach ziaren. Również w czasie eksploatacji w zmiennych

483