5217957738

używanego w produkcji niektórych opakowań szklanych.

Dynamika wzrostu produkcji opakowań szklanych powinna się utrzymać w dłuższym czasie. Wiąże się to z przewidywanym rozwojem przetwórstwa żywności, które obecnie pozostaje znacznie w tyle w stosunku do możliwości krajowego rolnictwa oraz zużycia na ten cel opakowań szklanych na zachodzie Europy. Sprzyjać temu powinno również, wzorem krajów wysoko rozwiniętych, wycofywanie opakowań z tworzyw sztucznych na rzecz opakowań szklanych, co powinno nastąpić również w Polsce.

Biorąc powyższe pod uwagę można przewidywać, że produkcja opakowań szklanych będzie kształtować się następująco:

rok 2000 - 950 tys. Mg, rok 2005 -1150 tys. Mg, rok 2010 - 1 300 tys. Mg.

III. Szkło gospodarcze

Szkło gospodarcze obejmuje szeroki asortyment wyrobów zaliczanych na ogół do trzech grup: 1 - szkło stołowe i galanteryjne; 2 - szkło kryształowe; 3 - szkło gospodarcze różne. Najważniejszą i wspólną cechą charakterystyczną wyrobów szkła gospodarczego jest jego estetyczny wygląd i funkcjonalność użytkowa. Do ważniejszych hut produkujących szkło gospodarcze można zaliczyć około 20. średnich hut oraz kilkadziesiąt małych hut, produkujących szkło gospodarcze.

Wyroby szkła stołowego i galanteryjnego są wytwarzane ze szkła sodowo-wapniowego bezbarwnego oraz w stosunkowo niewielkich ilościach barwnego lub mąconego. Ilość tych ostatnich jest podyktowana panującą modą.

Znaczna część masowych wyrobów szkła stołowego jest produkowana automatycznie. Dotyczy to wyrobów powszechnego użytku, które powinny być tanie i łatwo dostępne (szklanki, kieliszki, spodki). Pozostałe są wytwarzane ręcznie i cechują się wysokimi walorami estetycznymi, dostosowanymi do panującej mody. Większa część szkła formowanego ręcznie jest eksportowana na rynki zachodnie.

Drugą grupę szkła gospodarczego stanowi szkło kryształowe. Spełnia ono taką samą rolę jak szkło stołowe i galanteryjne, ale ze względu na zupełnie inny rodzaj szkła, wyższe wymagania jakościowe i odmienny proces wytwarzania, a szczególnie obróbki, jest zaliczane do osobnej grupy wyrobów luksusowych. Szkło kryształowe produkowane w Polsce zawiera ponad 24% PbO.

Pomimo, że Polska posiada wszelkie warunki do rozwoju produkcji ołowiowego szkła kryształowego, to nie należy spodziewać się znaczącego wzrostu jego produkcji. Wynika to głównie z tego, że w niektórych krajach, które są

znacznymi importerami naszego szkła kryształowego (np. w USA) powstały organizacje utrudniające import na tamtejszy rynek ze względu na tlenek ołowiu, będący składnikiem szkła kryształowego. Istnieją wprawdzie rozwiązania, pozwalaj ące produkować bezołowiowe szkło kryształowe, ale jest ono bardzo drogie i dlatego należy wątpić, aby mogło być produkowane na wielką skalę. Zakłada się, że poziom 12-13 tys. Mg/rok nie będzie przekroczony.

Grupa innych wyrobów gospodarczych obejmuje termosy, szkło żaroodporne, szkło artystyczne. Krajowa produkcja termosów nie pokrywa potrzeb, stąd występuje znaczny import tych wyrobów. W Polsce nie jest produkowane szkło gospodarcze, hartowane. Jest ono w dużych ilościach importowane.

Od początku lat 90. do roku 1993 następował stały spadek zapotrzebowania na wyroby szkła gospodarczego w kraju i na eksport. Wiązał się on z recesją gospodarczą, co spowodowało zatrzymanie wielu linii produkcyjnych, a niektóre huty doprowadziło na skraj bankructwa. Dotyczyło to głównie Huty Szkła Gospodarczego „Ząbkowice”, Huty Szkła Gospodarczego „Hortensja”, Huty Szkła „Sudety”, Huty Szkła Kryształowego „Julia”. Część z nich uległa przekształceniom własnościowym, pozostałe są w trakcie tego procesu. W tym samym okresie powstało wiele prywatnych, małych hut szkła gospodarczego, które z powodzeniem konkurują z większymi hutami, wykonując wyroby ze szkła gospodarczego, metodą ręcznego dmuchania i prasowania. Ich wyroby są również eksportowane. Wiele z tych hut jest zlokalizowanych koło Tarnowa i Krosna. Pięć hut szkła gospodarczego topi szkła ołowiowe, pozostałe szkło sodowo-wapniowe. Wielkość hut szkła gospodarczego jest bardzo zróżnicowana. Największą hutą szkła gospodarczego, produkującą również szkło techniczne są Krośnieńskie Huty Szkła „Krosno” S.A., których 54% produkcji szkła gospodarczego w ogóle, a powyżej 90% produkcji ręcznej, jest przedmiotem eksportu do USA, Australii i krajów Zachodniej Europy.

Biorąc pod uwagę światowe trendy w produkcji szkła gospodarczego oraz korzystne warunki w Polsce do produkcji tych wyrobów (bardzo czysty piasek szklarski, tania siła robocza, wysokie kwalifikacje hutników i szlifierzy szkła) należy się liczyć z dalszym wzrostem produkcji sodowo-wapniowego szkła gospodarczego, w tym zwłaszcza szkieł o wysokiej bezbarwności, i dalszy wzrost eksportu tego szkła. Natomiast w produkcji ołowiowego szkła kryształowego należy się liczyć raczej z ograniczonym wzrostem. Przewiduje się, że produkcja szkła gospodarczego będzie wynosiła:

w roku 2000 ~ 75 tys. Mg, w roku 2005 ~ 85 tys. Mg, w roku 2010 ~ 100 tys. Mg.

34 Ceramika - Materiały Ogniotrwałe nr 1/98