Granice te określają akceptowane poziomy ryzyka związanego z używaniem produktów chemicznych. Mają one wartość uśrednioną. Dla przykładu - przy substancjach rakotwórczych akceptowane poziomy ryzyka zawodowego zawarte są granicach od 10'3 do lir4. Oznacza to, że społeczeństwo zaakceptowało możliwość przyrostu liczby przypadków wystąpienia 1 nowotworu na 1000 osób narażonych (10-3) lub 1 nowotworu na 10000 (10-4) osób narażonych na działanie substancji rakotwórczej w określonym stężeniu.
CHEMIA NIEGDY NIE JEST OBOJĘTNA DLA ZDROWIA I ŚRODOWISKA Materiały trujące są klasyfikowane zgodnie z przepisami w zakresie klasyfikacji preparatów i substancji chemicznych jako:
■ T+ - środki bardzo toksyczne: LD50 poniżej 25 mg/kg masy ciała
■ T - środki toksyczne: LD50 25-200 mg/kg
■ Xn - środki szkodliwe dla zdrowia: D50 = 200-2000 mg/kg
■ środki pozostałe - LD50 powyżej 2000 mg/kg.
Dawka letalna, dawka śmiertelna (LD) wskazuje ilość toksycznej substancji lub czynnika chemicznego, który po wprowadzeniu, przyswojeniu lub zadziałaniu na organizm powoduje jego śmierć. Przyjęto, że wskaźnik ustala się zwykle w odniesieniu do czasu, w którym określony procent osobników badanej grupy ginie (LD100 - dawka wywołująca śmierć wszystkich osobników w określonym czasie, LD50 - dawka wywołująca śmierć połowy osobników, LD30 - daw ka wywołująca śmierć 30% osobników ). Wartości LD są podawane w jednostkach masy związku na jednostkę masy ciała zwierząt - zazwyczaj w mg/kg (miligramach na kilogram)
Substancja |
Szczur (mg/kg) |
Alkohol |
14 000 |
Sól kuchenna |
3 000 |
Malation |
1 400 |
Aspiryna |
1 000 |
Karbaryl |
500 |
Diazynon |
450 |
Cypermetryna |
250 |
Przykładowe dawki letalne LD?»dla szczura_
W przypadku substancji działających inhalacyjnej (przez wdychanie) zamiast LD podaje się wartość LC (Lethal concentration - Stężenie śmiertelne). Wartości LC podaje się najczęściej w gramach lub miligramach na metr sześcienny wdychanego powietrza.
Prawodawstwo chemiczne (obecnie podlegające zmianom) wymaga, by wszystkie produkty stwarzające zagrożenia były zaklasyfikowane oraz spełniały wymagania szczegółowych norm. Wymagania te i związane z nimi procedury mają na celu ochronę zdrowia człowieka i środowiska przed narażeniem na działanie niebezpiecznych substancji chemicznych, a w szczególności zdrowia i bezpieczeństwa bezpośrednich użytkowników przemysłowych oraz konsumentów. Określanie rodzaju i stopnia zagrożenia stwarzanego przez produkty chemiczne wprowadzane do obrotu w państwach członkowskich UE w tym w Poslce musi odbywać się zgodnie z taką samą procedurą we wszystkich państwach, dlatego zdefiniowano 15 kategorii niebezpieczeństwa. Poniżej podano je dla produktów toksycznych wraz z opisującymi je symbolami zagrożenia, lub w przypadkach gdy nie mają przypisanych symboli, przypisanymi im zwrotami R:
Zwroty R |
Określenie znaczenia znaku |
Znak ostrzegawczy |
Ogólna definicja |