5217957739

IV. Szkło techniczne

Szkło techniczne obejmuje różnorodny asortyment wyrobów i półfabrykatów. W zależności od przeznaczenia wyroby szkła technicznego odznaczają się zróżnicowanymi właściwościami fizykomechanicznymi i użytkowymi. Postać i gabaryty wyrobów tego szkła są najbardziej zróżnicowane w stosunku do wyrobów innych branż. W technologii szkła technicznego wykorzystuje się wszystkie dostępne techniki wytwarzania wyrobów. Składy chemiczne szkieł są bardzo zróżnicowane. Niektóre z nich zawierają nawet kilkanaście składników. W Polsce są produkowane następujące rodzaje wyrobów: rury i pręty, szkło laboratoryjne, szkło elektrotechniczne, szkło oświetleniowe i sygnalizacyjne, szkło optyczne i półoptyczne, włókno szklane, fryty i szkliwa. Różne asortymenty szkła technicznego są obecnie produkowane w 14. hutach w bardzo zróżnicowanej skali.

Od połowy lat 80. do 1993 roku branża szkła technicznego odczuwała największy ze wszystkich branż spadek zamówień na swoje wyroby. W związku z tym produkcja tego szkła spadła o ponad 50% w stosunku do początku lat 80. Obrazuje to tabela 1. Obecnie został zahamowany spadek produkcji szkła technicznego i następuje jej powolny wzrost. Osiągnięcia poziomu produkcji z roku 1980 należy się spodziewać nie wcześniej niż po roku 2005. Znaczne ilości szkła technicznego przy niewielkim eksporcie są przedmiotem importu. Występuje znaczący import włókna szklanego, fryt szklanych dla ceramiki i innych gałęzi przemysłu, rur szklanych i osłon do lamp elektrycznych. Eksport jest znikomy i odnosi się głównie do niewielkich ilości włókna szklanego, osłon do lamp elektrycznych i fryt szklanych (szklistego krzemianu sodu). Głównym producentem włókna szklanego są Krośnieńskie Huty Szkła, które w 1995 roku wyprodukowały 7,9 tys. Mg włókna szklanego (łącznie z wyrobami na bazie przetwórstwa włókna). Mimo, że Polska znajduje się na dalekim miejscu w produkcji włókna szklanego (ok. 0,26 kg/1 mieszkańca na rok) to wobec dużej konkurencji na rynkach światowych nie należy się spodziewać szybkiego wzrostu produkcji tego wyrobu.

Ważną pozycją w produkcji szkła technicznego w Polsce stanowi szklisty krzemian sodu, uzyskiwany w procesie topienia piasku kwarcowego z sodą. Produkcja krzemianu sodu wynosi około 80 tys. Mg/rok. Jest ona zlokalizowana w dwóch zakładach.

Do szkła technicznego są zaliczane niejednokrotnie również fryty dla ceramiki i innych gałęzi przemysłu. Pomimo tego, iż znaczne ilości fryt importuje się z Hiszpanii i Włoch, to jednak nie należy w obecnych warunkach liczyć się z dużym wzrostem ich produkcji w Polsce. Wynika to z dużej podaży fryt na rynku europejskim po cenach bardzo konkurencyjnych dla polskich producentów. Pomijając szklisty krzemian sodu i szkliwa dla ceramiki produkcja szkła technicznego może wynosić:

w roku 2000 - 60 tys. Mg, w roku 2005 - 80 tys. Mg, w roku 2010 - 100 tys. Mg.

Zakończenie

Generalnie przed szkłem, a zatem i przed przemysłem szklarskim, który go wytwarza istnieje nie tylko nieograniczona perspektywa egzystencji, ale biorąc pod uwagę najnowsze osiągnięcia naukowe, dokonujący się postęp techniczny i potrzeby użytkowników szkła należy przewidywać dalszy jego ilościowy i jakościowy rozwój. Taki rozwój ma szansę i powinien dokonywać się przede wszystkim w tych krajach, które mają ku temu odpowiednie warunki. Do takich krajów należy właśnie Polska, która:

a)    posiada w produkcji szkła długoletnią tradycję i ugruntowaną pozycję,

b)    dysponuje bogatą bazą surowcową, niezbędną do wytwarzania szkła (niemal wszystkie szkła są wytapiane z surowców krajowych),

c)    posiada wykwalifikowaną i wyspecjalizowaną kadrę inżynierów i techników, robotników i służb ekonomicznych,

d)    dysponuje niezbędnym zapleczem badawczym i technicznym,

e)    jest znaczącym eksporterem wyrobów szklanych i ma znaczącą pozycję na rynkach zagranicznych.

Biorąc pod uwagę bieżące i przewidywane trendy rozwoju gospodarczego, potrzeby rynku krajowego oraz możliwości eksportowe można przewidywać, że w przyszłości produkcja szkła ogółem w Polsce powinna się kształtować następująco:

rok 2000 - 1 500 tys. Mg, rok 2005 ~ 1 800 tys. Mg, rok 2010 - 2 100 tys. Mg.

Przytoczone liczby i dotychczasowe doświadczenia wskazują, że przemysł szklarski będzie również w dalszej perspektywie znaczącym odbiorcą szerokiej gamy wyrobów przemysłu materiałów ogniotrwałych. Asortyment tych wyrobów i ich jakość muszą jednak spełniać, coraz bardziej wzrastające, wymagania techniczne, stawiane przez technologię szkła.

Ceramika - Materiały Ogniotrwałe nr 1/98 35