5167289397

DOCHODY I KONSUMPCJA W GOSPODARSTWACH CHŁOPSKICH 7

ności wiejskiej, a 77% ludności zatrudnionej w rolnictwie w województwie zielonogórskim¹.

Obliczenia zawarte w opracowaniu oparto na wynikach rachunkowości rolnej, prowadzonej pod kierunkiem Instytutu Ekonomiki Rolnej. Badania bowiem rachunkowości rolnej gospodarstw chłopskich pełnią, w pewnym zakresie, rolę badań budżetów rodzinnych w mieście. Badania te jednak mają znacznie szerszy zakres, bo dostarczają informacji zarówno o warunkach produkcji, jak i o warunkach bytowych ludności chłopskiej. Badania te opierają się na niezmiernie szczegółowej rachunkowości, prowadzonej przez wybrane gospodarstwa przynajmniej na przestrzeni 1 roku. Gospodarstwa te są stale instruowane i kontrolowane przez specjalnych instruktorów², którzy dbają o pełną poprawność i wiarygodność zapisów² w prowadzonych książkach rachunkowych. W książkach tych wyszczególnia się wszystkie przychody i rozchody zarówno w^r gotówce jak i w² naturze, nie wyłączając spożycia produków² z własnego gospodarstwa, a także nabywanych artykułów żywnościowych i nieżyw-nościowych poprzez rynek.

Po zakończeniu każdego roku gospodarczego (l.VII.) gospodarze prowadzący rachunkowość przekazują swoje książki, po uzupełnieniu i uzgodnieniu poszczególnych pozycji, do rejonowych ośrodków², gdzie sporządza się tzw. bilanse i zamknięcia tabelaryczne, każdej książki oddzielnie. Przygotowane materiały rachunkowości w² formie tzw\ bilansów i zamknięć rachunkowych, ośrodki rejonowe przesyłają do pracowni rachunkowości rolnej Instytutu. Tam na podstawie sprawdzonych i zakwalifikowanych do dalszych przeliczeń materiałów² rachunkowości sporządza się syntezy, których zadaniem jest zobrazowanie całokształtu ekonomiki gospodarstw² chłopskich³.

Następnie Instytut opracowuje syntezy zbiorcze całej reprezentacji w przekroju tematycznym, grupowym i rejonowym. W zasadzie syntezy stanowią główny materiał informacyjny o wynikach badań. Korzystanie bowiem z indywidualnych zamknięć rachunkowych jest bardzo pracochłonne, wymaga bowiem wyszukiwania w każdym poszczególnym zamknięciu interesujących liczb i następnie dopiero ich opracowania.

Materiały z zamknięć rachunkowych dostarczają danych do syntez z zakresu dochodowości gospodarstwa, wydatków pieniężnych, kosztów produkcji, towarowości, akumulacji i konsumpcji, dając w ten sposób obraz poziomu ekonomicznego gospodarstw² wiejskich.

Wyniki rachunkowości rolnej gospodarstw chłopskich do 1950 r. opracowywane były w podziale terytorialnym wg województw, a od 1951/52 do 1954/55 r. w ujęciu na rejony i podrejony społeczno-gospodarcze⁴. Przy grupowaniu materiałów na rejony społeczno-gospodarcze całe województwo zielonogórskie wchodziło w skład rejonu południowo-zachodniego łącznie z całym obszarem w^?ojew^Tództwa wrocławskiego. Z tych względów brak jest do

1

   Obliczenia te oparto na danych zawartych w Roczniku Statystycznym 1964, GUS Warszawa 1964, S. 31, 34 i 38.

2

B. GAŁĘSKIEGO i A. SZEMBERG — Społeczno-ekonomiczne rejony rolnictwa w Polsce. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 1953, nr 3—4.

3

   Patrz: Instytut Ekonomiki Rolnej — Ekonomika indywidualnych gospodarstw prowadzących rachunkowość w 1951/52. Wyd. IER 1956 r. oraz E. GORZELAK, Z. KOZŁOWSKI — Meiodyka opracowań syntetycznych ekonomiki indywidualnych gospodarstw chłopskich, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 1955, nr 4.

4

   Szczegółowe uzasadnienie podziału Polski na rejony oraz metoda jego przeprowadzenia zostały podane w pracach: J. TEPICHTA — O teoretycznym i praktycznym znaczeniu podziału Polski na rejony społeczno-ekonomiczne struktury rolnictwa; oraz w pracach