5332217774

O sporcie

cjował na trawniku przed gmachem szpitala pierwsze igrzyska z udziałem zaledwie 16 osób. Ich otwarcie - nawiązując świadomie do idei olimpijskiej - odbywało się tego samego dnia, co inauguracja Igrzysk Olimpijskich w Londynie. Igrzyska te okazały się skuteczne nie tylko w procesie rehabilitacji motorycznej, ale także pod względem psychologicznym. Włączano do nich następnie coraz większą ilość dyscyplin sportowych takich jak: łucznictwo, kręgle, szermierkę, lekką atletykę, tenis stołowy. Z inicjatywy Stoke Mandeville w roku 1952 zorganizowano dla sparaliżowanych pierwsze międzynarodowe igrzyska z udziałem 130 zawodników i powołano Międzynarodowy Komitet Organizacyjny Igrzysk Paraplegików, którego staraniem corocznie rozgrywano igrzyska z coraz większą gamą dyscyplin sportowych (podnoszenie ciężarów, pływanie). W roku 1960 L. Guttmann zorganizował pierwszą Paraolim-piadę w Rzymie (olimpiadę paraplegików). W tym roku, po igrzyskach olimpijskich, na obiektach sportowych rzymskiej olimpiady, po raz pierwszy stanęli do zmagań olimpijskich ludzie niepełnosprawni - inwalidzi na wózkach. Zachowano symbolikę olimpijską (znicz olimpijski, ślubowanie, medale itp.). W zawodach udział brało ok. 400 zawodników z 23 krajów. Uczestników przyjął na prywatnej audiencji papież Jan XXIII, wygłaszając słynne przemówienie, w którym zwracając się do działaczy użył sformułowania Jesteście Coubertinami dla sparaliżowanych”. W ten sposób zapoczątkowana została tradycja olimpiad dla niepełnosprawnych. Planowano, by co 4 lata impreza ta odbywała się, o ile to możliwe, w mieście aktualnych Igrzysk Olimpijskich. Nie zawsze się to udawało, następna Paraolimpiada miała miejsce w Tokio (1964), ale w 1968 r. zamiast w Meksyku odbyła się w Ramat Gan pod Teł Awiwem w Izraelu z udziałem 29 reprezentacji i 750 zawodników, niestety jeszcze bez udziału Polaków. Na trybunach podczas rozgrywania finału koszykówki na wazkach Izrael - USA zasiadło ok. 5000 widzów.

W 1964 r. powstała w Paryżu Międzynarodowa Organizacja Sportu Inwalidów, do której przystąpiła również Polska. Od roku 1972 z inicjatywy L. Guttmanna MKOL zgodził się na używanie zamiast Paraolimpiady nazwy Igrzyska Olimpijskie Paraplegików.

Debiutująca w 1972 r. na IV Paraolimpiadzie w Heidelbergu (równolegle do Igrzysk w Monachium) ekipa Polaków składająca się z 18 zawodników zdobyła 33 medale (14 złotych, 12 srebrnych, 7 brązowych). Nasi zawodnicy startowali w pływaniu, lekkiej atletyce, podnoszeniu ciężarów, odnosząc drużynowe zwycięstwo w pływaniu oraz ustanawiając 8 nowych rekordów świata.

Kolejna olimpiada niepełnosprawnych odbyła się w 1976 r. w Montrealu, tuż po głównych Igrzyskach Olimpijskich. Udział brało 38 reprezentacji narodowych przy publiczności sięgającej 100 tysięcy widzów. Do igrzysk, oprócz sparaliżowanych, zostali po raz pierwszy zaproszeni niewidomi i zawodnicy z amputowanymi kończynami. W 1980 r. olimpiada dla niepełnosprawnych nie odbyła się jak pierwotnie planowano w Moskwie, lecz w Arnhem w Holandii. Udział brało 2 tysiące zawodników z 42 krajów. Po raz pierwszy zaproszono chorych na stwardnienie rozsiane.

Rok 1981 został ogłoszony przez ONZ Rokiem Ludzi Niepełnosprawnych. Właśnie wtedy MKOL zaprotestował przeciw używaniu nazwy „olimpiada” lub „igrzyska olimpijskie” w nazwach określających zawody dla niepełnosprawnych. W tej sytuacji nazwa „olimpiada dla niepełnosprawnych” została zmieniona na „paraolimpiada”. Pozostała jednak, jako wcześniej zarejestrowana, organizacja Międzynarodowe Olimpiady Specjalne, odpowiedzialna za igrzyska dla opóźnionych umysłowo.

Rozwój programu Special Olympics zapoczątkowała Eunice Kennedy Shriver, kierująca Fundacją im. Josepha P. Kennedy ego i patronująca w skali światowej olimpiadom specjalnym dla osób niedorozwiniętych. W 1968 r. odbyły się igrzyska w Chicago z udziałem 1000 zawodników z 26 stanów USA i Kanady. Igrzyskom to-

Konspekt nr 4/2006 (27)