socjologicznych na podstawie kolejnych wywiadów. Badacz może być pewnym, iż dotarł do punktu nasycenia jedynie wtedy, gdy świadomie starał się możliwie jak najbardziej zróżnicować swoich rozmówców1 Dodajmy także, iż od osiągnięcia owego punktu nasycenia uzależnia się uznanie prowadzonych badań za prawomocne.
Kolejnym działaniem badawczym drugiego etapu były badania sondażowe. Objęto nimi 433 osoby - pracowników różnych jednostek pomocy społecznej, uczestników kursów specjalizacyjnych w zawodzie pracownik socjalny. Ponad połowę respondentów stanowili pracownicy socjalni. W 433 osobowej grupie prawie 200 osób stanowili specjaliści pracy socjalnej lub starsi pracownicy socjalni. Większość badanych to pracownicy ośrodków pomocy społecznej wszystkich typów (MOPS, GOPS. MGOPS, OPS); pozostali respondenci pracowali w powiatowych centrach pomocy rodzinie i innych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, jak specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, placówki opiekuńczo-wychowawcze, środowiskowe domy społeczne, domy dziennego pobytu.2
Osoby biorące udział w badaniu pochodziły z terenu całego kraju. Wśród badanych nadreprezentowani byli respondenci z trzech województw: łódzkiego, wielkopolskiego oraz podlaskiego (niemal połowa badanych).
Badanie ankietowe stanowiło rodzaj badania eksploracyjnego, którego celem było zbadanie poziomu orientacji badanych osób w działaniach podejmowanych przez regionalne ośrodki polityki społecznej, ale przede wszystkim znajomości i korzystania z bilansu potrzeb pomocy społecznej przez pracowników socjalnych. Badanie nie miało zatem na celu dostarczenia obrazu pełnej wiedzy pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej na temat bilansu potrzeb, chodziło raczej o sprawdzenie na ile bilans potrzeb pomocy społecznej jest w ogóle rozpoznawalny wśród pracowników socjalnych, poza tymi oczywiście, którzy są zobligowani do jego sporządzania.
Kwestionariusz ankiety składał się z 7 pytań: 3 pytań zamkniętych i 4 pytań otwartych. Kwestie poruszane w pierwszej części ankiety koncentrowały się wokół:
• rodzaju kontaktów i ewentualnej współpracy podejmowanej w ciągu ostatnich lat z regionalnym ośrodkiem polityki społecznej oraz jej formy;
• poziomu znajomości przez respondentów zadań realizowanych obecnie przez ośrodki polityki społecznej, jak również ich wyobrażeń na temat zadań czy - szerzej - roli ośrodków polityki społecznej.
M. Melchior, "Społeczna tożsamość jednostki", ISNS UW, Warszawa 1990, str. 117
W przypadku 25 osób nie uzyskaliśmy odpowiedzi na temat miejsca zatrudnienia.