5484453729

ROZWÓJ PRASOZNAWSTWA 1965—1981 35

nej reprezentowane są wszystkie tematyczne kierunki badawcze (tego rodzaju układ powtórzą "regionalne i specjalistyczne towarzystwa” oraz „instytucje pozostałe”). I co ważniejsze — nie zachodzą (pomijam tu kwestię badań historycznoprasowych, której kilka uwag poświęciłem poprzednio) między obu tymi układami istotniejsze różnice w relacjach ilościowych, i to we wszystkich kierunkach. Wyjątkiem jest tylko teoria i praktyka środków masowego komunikowania. Rolę tej problematyki w badaniach nad środkami masowego komunikowania wyjaśniłem wcześniej. Inne różnice (zawsze wyrażające się w wypadku OBP in plus ^ł7) nie są tak zaskakujące, by nie można mówić o zgodności między obu układami: socjologia i psychologia — 4,9%, dokumentacja 4,9%, prawo — 2,7%, język — 2,0%, ekonomika — 1,1%.

Inną charakterystyczną cechą specyficznej pozycji OBP we współczesnych badaniach jest żywsze niż w pozostałych instytucjach zainteresowanie badaniami teoretyczno-metodologicznymi. Są one

przedmiotem aż w 16,4% (w Zeszytach — 15,8%) pozycji, lecz zainteresowanie poszczególnymi kierunkami tematycznymi jest mocno zróżnicowane. Dotyczy głównie teorii i praktyki środków masowego komunikowania — 9,5% (w Zeszytach — 8,9%), socjologii i psychologii — 3,1% (ZP — 3,3%), ekonomiki — 1,1% (ZP — 0,9). Względnie wysoki poziom publikacji o charakterze teoretyczno-metodolo-gicznym spotykamy w OBOPiSP — 11,8% (dotyczy to głównie: teorii i praktyki środków masowego komunikowania — 5,7% i socjologii i psychologii — 5,4%).

Usytuowanie piśmiennictwa historycznoprasowego w tych zestawieniach hierarchizujących jest wynikiem jego pozycji w polskich badaniach prasoznawczych, uwarunkowanej tradycją polskiej myśli prasoznawczej, o czym już — w formie hipotezy — wspominałem wcześniej.

Stwierdzenie to nie dotyczy wszakże Pracowni Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego XIX i XX w., która tu się jawi jako instytucja z wyraźnie wyprofilowanym programem badań. Równie wyraźnie swą odrębność uzewnętrznia OBOPiSP — jako placówka specjalizująca się w badaniach socjologicznych, a także prasoznawczych.

Dalej zwraca uwagę wysokie umiejscowienie kategorii „teoria i praktyka środków masowego komunikowania”, i to we wszystkich instytucjach (z wyjątkiem wyższych uczelni), choć wyrażana ona jest w różnych relacjach ilościowych. Równie wysoka pozycja „dokumentacji” dowodzi jej roli usługowej wobec pozostałych kierunków badawczych.

Interesujące jest również ułożenie się szczegółowych kierunków badawczych w obrębie „instytucji pozostałych” (jak wiemy z wcześniejszych wywodów znajduje się tu większość pozycji bibliograficz-’ nych o charakterze publicystycznym); jest ono całkowicie zharmonizowane z zestawieniem rangowym tworzącym — wg nas — pewien

¹⁷ Wynika to głównie z minimalnego zainteresowania OBP historią środków masowego komunikowania. Względnie wysoka ranga tych badań w OBP wynika z dużego zainteresowania tą problematyką Zeszytów Prasoznawczych (na 158 pozycji — 148 odnosi się do Zeszytów).

3*