5662539424

Tabela 1.

Zestawienie operacji przypadających na każdego pracownika z lodaniein czasu lub liczby pow tórzeń__

Wytapiacz	Trzymanie [min]			Ciągnięcie i pchanie [ilości
	operację	dodatków	trzy manie grac i lanc	mieszanie. ściąganie
1	15	11	13	100-110
2	92	11	13.5	100-130
3		14	14	200-230

Oceny Ręcznych prac Transportowych (ang. Manuał Handling Assessnuiel Charts - MAC) oraz Metoda Wskaźników Kluczowych (ang. Key Item Mcthod - KIM) [2], Opracowane są również przewodniki korzystania z w/w metod. Przy ocenie wartości poszczególnych wskaźników niezbędna jest odpow iednia wiedza w odniesieniu do ocenianej czynności składowej. Jeżeli takiej wiedzy' nie mamy, to należy przeprowadzić szczegółową analizę wszystkich wykony wanych czynności. W żadnym wypadku nie wolno opierać się na przypuszczeniach, gdyż zwykle prowadzą one do fałszy wych wyników. Ważnym elementem przed rozpoczęciem oceny jest przeprowadzenie chronometraży na stanowiskach, określenie rodzaju prac na stanowisku, zgrupowanie czynności o podobny m charakterze pracy, oraz czasu ich trwania lub ilości poyytórzeń.

Analizę ryzyka przy wykonywaniu prac ręcznych przeprowadzono na stanowiskach wytapiacz i wykańczacz w Zakładzie Metalurgicznym ALSTOM Power Oddział w Elblągu. Stanowiska oceniano posługując się metodą KIM.

2. Metodyka badań, założenia badawcze, doświadczenia

Metoda KIM jest narzędziem opracowanym przez Federalny Instytut Bezpieczeństwa i Higieny' Pracy oraz Komitet ds. Bezpieczelistwa i Ochrony Pracy.

Dostępne są dwa arkusze kalkulacyjne, które pozwalają ocenić poniższe operacje:

•    czynności ciągnięcia i pchania.

•    czynności podnoszenia, trzy mania i przenoszenia.

Szacowanie ryzyka związanego z wykonywaniem prac ręcznych metodą KIM polega na ocenie punktowej wskaźników czasu pracy lub ilości powtórzeń (T). ładunku (L), postawy (P) i warunków pracy (C). Posługując się poniższym wzorem otrzymuje się wynik oceny ryzyka (R).

R = (L + P + C)xT

Każda grapa punktów klasyfikacji (L, P. C) zebrana jest w postaci tabeli, z których wybieramy wartości odpowiadające w najbliższym stopniu ocenianemu przypadkowi. Tabele posiadają opisy słowne oraz ilustracje pomocne w doborze punktacji.

Dokładny opis metod wraz z rozwiązanymi przykładami dostępne są w Przewodniku po wybranych metodach oceny ryzyka: KIM i MAC [2].

Pnykladami stanowisk w obszarze przemysłu odlewniczego, gdzie występuje szereg prac ręcznych są stanowiska wytapiacza oraz wykańczać za odlewów. Charakterystykę czynności oraz wyniki ocen przedstawiono w dalszej części artykułu.

2.1. Wytapiacz - charakterystyka stanowiska

W wyniku przeprowadzonych chronometraży na stanowisku wytapiacza pieców lukowych pogrupowano czynności według zaleceń metodologii KIM, Część z nich oceniono jako trzymanie (operacje świeżenie wsadu tlenem gazowym, dosypywanie dodatków stopowych, noszenie lanc i grac). Sprostować należy', iż czynności transportowe mogą być oceniane jako Trzymanie jeśli przebyta droga jest krótsza tuż 5m. W związku z powyższym czynności noszenia lanc i grac zostały sklasyfikowane jako Trzymanie. Dragą grapą ocenianą jako Czynności ciągnięcia i pchania były' operację mieszania metalu, ściągania żużla gracą.

Ocenę ryzyka związanego z ręcznymi pracami przeprowadzono oddzielnie dla trzech wytapiaczy pracujących równocześnie.

2.2. Wykańczacz - charakterystyka stanowiska

Praca na stanowisku wykańczacza polega na oczyszczaniu odlewów' przy użyciu ręcznych szlifierek elektrycznych i pneumatycznych. Wszystkie czynności oceniono jako Trzymanie.

3. Opis uzyskanych wyników

3.1. Wytapiacz - uwagi ogólne

Zestawienie czasu trwania lub ilości powtórzeń wy konywanych czynności wykonywanych przez każdego z trzech pracujących wytapiaczy'przedstawia tabela 1.

Na podstaw ie przeprowadzony ch chronometraży zauważyć można zróżnicowanie w podziale prac przypadających na pojedynczego pracownika. Wytapiacz nr 2 wykonywa! 85% operacji świeżenia tlenem, natomiast wy tapiacz nr 3 nie wykonywał ich wcale. Druga znacząca różnica wystąpili podczas mieszania metalu, ściąganie żużla oceniany ch jako grupa czynności ciągnięcia i pchania. Wytapiacz nr 3 wykonywał dwukrotnie więcej tego typu prac w porównaniu do wytapiacza nr 1 lub 2.

Wielkości ujęte w tabeli 1 posłuży ły do wybora punktacji wskaźnika czasu. Wszystkie wskaźniki oraz łączny' wynik oceny' przedstawia tabela 2.

3.1. Wykańczacz - uwagi ogólne

W przeciwieństwie do wytapiacza w przypadku wykańczacza odlewów' nie ma potrzeby oceny indywidualnej. Pracownicy mają taki sam zakres prac, w trakcie zmiany roboczej. Nie ma też potrzeby rozdzielania czynności, gdyż różnice są na tyle niewielkie, iż ocenić je można wspólnie jako Trzymanie. Czas pracy z ręcznymi narzędziami elektrycznymi i pneumatycznymi oscyluje w przedziale 4 - 5,5 h.

Punktację wskaźników oraz wynik oceny' przedstawia

88

ARCHIVES OF FOUNDRY ENGINEERING Voli

0, Special

16 2/2010, 87-9'