5672969187

dr hab. prof. ALK Marta Postula

Zmiany w organizacji oraz zasadach gospodarki finansowej sektora finansów publicznych a procesy konsolidacji fiskalnej

1. Wprowadzenie

Procesy usprawnienia funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych stanowią przedmiot stałego zainteresowania władz fiskalnych. Efektywne gospodarowanie środkami publicznymi i skuteczna realizacja zadań publicznych przez jednostki sektora stanowi niezbędny element optymalnej polityki fiskalnej. Polityka fiskalna powinna tworzyć warunki dla stabilnego i zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego. W ramach Unii Europejskiej stanowi to wspólny cel państw członkowskich formułowany między innymi w traktatach unijnych, jak też w Pakcie Stabilności i Wzrostu, a ostatnio w Traktacie o stabilności, koordynacji i zarządzaniu. Jednym z bezpośrednich celów stawianych przed polityką fiskalną jest konsolidacja fiskalna rozumiana jako wzmocnienie jakości finansów publicznych, ograniczenie deficytu i długu publicznego, m.in. poprzez odpowiednie ukształtowanie wydatków i dochodów publicznych. Postulaty powyższe stanowią również wyzwanie dla polskiej polityki gospodarczej. Polski sektor instytucji rządowych i samorządowych charakteryzuje się od kilkunastu lat nadmiernym deficytem, czyli przekraczającym 3% w relacji do PKB (w 2007 r. odnotowano incydentalnie 1,9%). W 2013 r. deficyt sektora wyniósł 4,3%. Wieloletnie utrzymywanie się nadwyżki wydatków nad dochodami wskazuje na konieczność działań ukierunkowanych na konsolidację fiskalną w Polsce. Jednym z elementów systemowych przedsięwzięć na rzecz konsolidacji były prowadzone od 2007 r. prace nad zmianą prawa o finansach publicznych. W dniu 27 sierpnia 2009 r. Parlament uchwalił nową ustawę o finansach publicznych¹, formułującą podstawowe zasady funkcjonowania sektora finansów publicznych oraz składających się nań podmiotów. Jednym z głównych celów nowej ustawy było stworzenie warunków dla skutecznej konsolidacji fiskalnej oraz zapewnienia właściwych standardów jawności i przejrzystości funkcjonowania sektora, m.in. poprzez zmniejszenie jego rozdrobnienia organizacyjnego. Część obszernych i szczegółowych zmian przepisów (innych niż ustawa systemowa) zawarto

1

Ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. (Dz.U. Nr 157, poz. 1240), tekst jednolity z dnia 21 czerwca 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 885).