Wykłady z Makroekonomii dr hab., prof. AE Ireny Kociszewskiej pieniądza w ujęciu nominalnym prowadzą do zmiany poziomu cen. BC jest wówczas znacznie trudniej kontrolować realną podaż pieniądza.
Popyt na pieniądz to popyt na zasoby pieniężne w ujęciu realnym. Wielkość zapotrzebowania na pieniądz realny zwiększa się wraz ze wzrostem realnego dochodu natomiast spada wraz ze wzrostem poziomu nominalnej stopy procentowej.
Narzędzia polityki monetarnej
Wśród instrumentów polityki monetarnej wyróżniamy:
- stopę rezerw procentowych
- kredyt refinansowy
- operacje otwartego rynku
Adl. Stopa procentowa jest to stosunek minimalnego wkładu gotówkowego banku komercyjnego w BC do ogólnej sumy wkładów zgromadzonych przez bank komercyjny. Rezerwę tę banki komercyjne w formie depozytów lub gotówki utrzymują w BC. Jeśli bank komercyjny nie odprowadzi rezerwy obowiązkowej nie może udzielać kredytów. BC może okresowo podwyższyć lub obniżyć stopę rezerw obowiązkowych. Podwyższenie stopy minimalnej rezerwy ogranicza zdolność ekspansji kredytowej banku natomiast zmniejszenie tej stopy zwiększa możliwość kreacji kredytów przez banki.
Rezerwa obowiązkowa a konkretnie jej stopa ustalona decyzją BC jest zatem skutecznym instrumentem kontroli podaży pieniądza bankowego. BC często nie tylko określa jej poziom ale wyznacza też okresy korygowania wysokości stanów depozytów od których jest naliczana.
Ad2. Kredyt refinansowy BC to strumień środków finansowych stawiany przez BC do dyspozycji banków komercyjnych na międzybankowym rynku pieniądza. Kredyt ten występuje w dwóch formach : kredyt redyskontowy i kredyt lombardowy. Kredyt redyskontowy jest kredytem udzielanym w związku z redyskontem weksli handlowych. Kredyt lombardowy udzielany jest bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych. Kształtowana przez BC stopa procentowa tych kredytów wpływa na oprocentowanie kredytów w bankach komercyjnych.
Poprzez wprowadzenie polityki refinansowej BC oddziaływuje na rozmiary pieniądza kredytowego w gospodarce. Stąd uważa się, że charakter polityki refinansowej decyduje o dynamice produkcyjnej podmiotów gospodarczych.
Ad3. Operacje otwartego rynku polegają na uprawnieniu BC do zakupu i sprzedaży papierów wartościowych. Zakup papierów wartościowych z własnego portfela zmniejsza aktywa banku i obieg pieniądza. Operacje te są to transakcje krótkoterminowe trwające od 1-2 miesiące. Istota tych operacji polega na czasowej regulacji podaży pieniądza. W przypadku skupu papierów wartościowych przez bank centralny stosuje się zasadę aby nadwyżka rynkowego popytu była jak najwyższa.
Nadwyżka tej podaży powinna być możliwie mała. Dalsza regulacja - po zamknięciu BC przebiega według zasad rynkowych. Omówione typy operacji otwartego rynku noszą nazwę Rego oraz Revers-Rego. Operacja Rego oznacza zakup papierów wartościowych a Revers-Rego sprzedaż w systemie bankowym. Jeżeli BC prowadzi operację Revers Rego to jest ona z punktu widzenia banku komercyjnego operacją Rego.
Opracowali: Sanszajn i Iza 2006/2007 16