1109810276

Wykłady z Makroekonomii dr hab., prof. AE Ireny Kociszewskiej

Wykład 10

Polityka fiskalna

Polityka fiskalna, zwana polityką skarbową bądź budżetową zajmuje się sposobami wykorzystania dochodów i wydatków publicznych w celu realizacji zadań stojących przed państwem. Głównym źródłem dochodów budżetowych są podatki, stąd wyróżnia się politykę podatkową. Perspektywa gromadzenia dochodów uzasadniona potrzebą pokrywania wydatków budżetowych tworzy tło szerokiej interpretacji definicji polityki podatkowej utożsamianej z polityką budżetową. Często spotyka się w literaturze twierdzenie, że polityka fiskalna to decyzje rządu dotyczące wydatków i podatków.

PODATKI w swej istocie są świadczeniami pieniężnymi o charakterze przymusowym i bezzwrotnym, nakładanymi przez podmioty prawa na podmioty trzecie. W tym sensie stanowią one środek przymusowej redystrybucji dochodów ( wtórnego ich podziału) często budującej opór społeczny tej grupy, która obciążona wysokimi podatkami w mniejszym zakresie korzysta ze świadczeń budżetowych.

Adam Smith (początek XXw, ekonomia klasyczna) po raz pierwszy ustalił 4 zasady podatkowe:

1.    Zasada równości, która odnosi się do potrzeby równomiernego obciążenia podatkiem

2.    zasada pewności - każdy podatnik powinien mieć z góry i jasno określone podatki oraz w jakiej wysokości i terminach powinien je płacić

3.    zasada dogodności - podatek powinien być pobierany w czasie w w sposób najdogodniejszy dla płacącego.

4.    zasada taniości - odwołuje się do potrzeby dbałości o możliwie najniższe koszty poboru podatku

Istotny wkład w rozwój zasad podatkowych wniósł niemiecki ekonomik Adolf Wagner. Na zasadzie smithowskich zasad sformułował zasady ekonomiczne, których główny sens odnosi się do tego, że podatek powinien być pokrywany z bieżących dochodów podatnika, przy czym nie wyklucza to możliwości przyjmowania majątku za podstawę i przedmiot opodatkowania.

Krzywa Laffera przedstawia zależność między poziomem produkcji i wielkością wpływów budżetowych z tytułu podatków. Do pewnej wysokości stopy podatkowej elastyczność produkcji względem tej stopy jest niewielka, produkcja bowiem zmniejsza się w niedużym stopniu wraz ze wzrostem stopy podatkowej a wpływy budżetowe rosną. Po przekroczeniu pewnego poziomu stopy podatkowej zyski netto zmniejszają się i produkcja spada. Mimo wzrostu stopy podatkowej wpływy budżetowe maleją, gdyż maleje podstawa wymiaru podatków. Na podstawie krzywej Laffera dowodzi

się...................................obniżenie obciążeń podatkowych powoduje obniżenie ciągłości

produkcji i uruchamia dodatkowe efekty stymulujące ożywienie gospodarcze, a ponadto stwarza bodźce do zwiększania oszczędności i podaży kapitału, a także prowadzi do wzrostu inwestycji, gdyż na skutek obniżenia podatku spada również stopa procentowa. Główną słabością koncepcji Laffera jest pominięcie wielu czynników, które wpływają na proces inwestycyjny obok polityki podatkowej.

Motywacja do wzrostu produkcji przy obniżeniu podatku nie jest zatem tak silna, jak wynika to z teorii Laffera.

Główną zaletą krzywej Laffera jest to, iż wskazuje ona na niebezpieczeństwo zbyt dużego podnoszenia podatków dla zwiększania dochodów budżetowych.

Opracowali: Sanszajn i Iza 2006/2007 17