5672969192

pozostały one nadal odpowiednio państwową osobą prawną oraz samorządowymi osobami prawnymi w rozumieniu art. 9 pkt. 14 ustawy o finansach publicznych.

Państwowe fundusze celowe są powoływane ustawowo, nie posiadają osobowości prawnej¹⁷, przychody funduszy pochodzą ze środków publicznych, a koszty są przeznaczane na realizację wyodrębnionych, wskazanych ustawowo zadań. Ustawa o finansach publicznych reguluje szczegółowo zasady funkcjonowania państwowych funduszy celowych, ich organizacji, gospodarki finansowej i nadzoru nad nimi. Określono również standardy sporządzania oraz zmian planów finansowych. Forma organizacyjna obsługi rachunków tworzących fundusz pozostała do wyboru przez ministrów lub inny organ wskazany w ustawie tworzącej fundusz. Zmiany w planie przychodów i kosztów państwowego funduszu celowego wymagają zgody ministra lub organu dysponującego państwowym funduszem oraz powiadomienia Ministra Finansów. Wydłużony został okres i zakres planowania finansowo-rzeczowego z wykorzystaniem układu zadaniowego obejmującego zestawienie zadań w ramach planowanych kosztów na dany rok budżetowy i dwa kolejne lata, wraz z opisem celów tych zadań i mierników określających stopień realizacji celu.

Łączne przychody i wydatki państwowych funduszy celowych (po wyeliminowaniu wzajemnych przepływów finansowych) w 2011 r. wynosiły odpowiednio 199 799,1 min zł i 200 934,5 min zł, co oznaczało niedobór w wysokości 3 135,4 min zł. W 2012 r. przychody wyniosły 212 277,1 min zł, wydatki 211 943,3 min zł, z czego wynikała nadwyżka 333,8 min zł. Należy jednak pamiętać, że ponad 90% kwot przychodów i wydatków realizują dwa fundusze: Fundusz Ubezpieczeń Społecznych oraz Fundusz Emerytalno-Rentowy. Dodatkowy przekrój analityczny związany jest z wydzieleniem z rachunku czterech funduszy, które otrzymywały dotacje budżetu państwa, przez co ich wynik uzależniony był od rozmiarów tej dotacji. Dotację budżetową otrzymywały: Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Emerytalno-Rentowy, Fundusz Prewencji i Rehabilitacji oraz Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Pozostałe 24 fundusze wydały w 2011 r. 14 482,9 min zł, i odnotowały nadwyżkę przychodów nad wydatkami w kwocie 2 129,0 min zł. W roku 2012 ich wydatki wyniosły 13 606,2 min zł, a nadwyżka 2 521,3 min zł.

Ocena funkcjonowania funduszy w nowym kształcie prawnym jest utrudniona wskutek ich zróżnicowanych rozmiarów oraz funkcjonowaniu wyjątków np. w obszarze ochrony środowiska. Ujednolicone zasady gospodarki finansowej, w tym planowania i

¹⁷ Na zasadzie wyjątku osobowość prawną posiadają Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

14