Instrukcja ćwiczenia laboratoryjnego - chemia analityczna
WSTĘP
Rozdzielenie substancji może być wykonane również wtedy, gdy faza stacjonarna jest w postaci cienkiej warstwy na powierzchni szkła, folii aluminiowej, albo z tworzywa sztucznego. Tak realizowaną chromatografię cieczową nazywa się chromatografią planarną lub cienkowarstwową (Thin Layer Chromatography - TLC). Podstawowe zalety chromatografii cienkowarstwowej to prostota niski koszt wyposażenia i wykonania, możliwość przechowywania płytek z rozdzielonymi substancjami, możliwość obserwacji stopnia rozdzielenia na każdym jego etapie i przerwania rozwijania chromatogramu w dowolnym czasie, możliwość zastosowania różnych metod detekcji, w tym możliwość selektywnej detekcji na drodze tzw. „wywoływania plamek” z zastosowaniem odpowiednio dobranych reagentów i inne. W przypadku chromatografii kolumnowej, można dokonać detekcji i ocenić stopień rozdzielenia substancji dopiero po opuszczeniu kolumny przez składniki rozdzielanej mieszaniny. Często nie jest pewne, czy nieznane składniki próbki o wysokim powinowactwie sorpcyjnym do fazy stacjonarnej nie pozostały w kolumnie, co w przypadku chromatografii cienkowarstwowej nie jest problemem.
MATERIAŁY
Płytki TLC (Kieselgel 60) bez fluoresceiny, Płytki TLC (Kieselgel 6OF254) z fluoresceiną, orto- nitroanilina, para- nitroanilina, a - naftyloamina, ekstrakt acetonowy z igieł sosny, heksan, 2- propanol, eter matylowo - tert - butylowy, cykloheksan, aceton, komora do chromatografii cienkowarstwowej, jod, lampa UV
WYKONANIE ĆWICZENIA
1. Analiza jakościowa
Na płytki z żelem krzemionkowym nanieść „plamki startowe” mieszaniny orto-nitroaniliny, para- nitroaniliny i a-naftyloaminy w heptanie oraz roztwory w/w pojedynczych składników w heptanie. Plamki nanosimy na żel za pomocą strzykawki przy jednoczesnym odparowywaniu rozpuszczalnika za pomocą nawiewu powietrza. Płytki należy wstawić do komory chromatograficznej i rozwijać w kilku alternatywnych układach rozpuszczalników (heksan z 5%, 10%, 15%, 20%, 25% zawartością izopropanolu v/v). Płytki rozwijać do ok. % wysokości. Po rozwinięciu płytek TLC bez fluoresceiny wywołać je jodem, natomiast płytki TLC z fluoresceiną oglądać w świetle lampy UV, przy długości światła 254nm i 360 nm.
OPRACOWANIE WYNIKÓW
• Na podstawie uzyskanych chromatogramów wyznaczyć wartości Rf analizowanych substancji, oddzielnie dla poszczególnych warunków rozdzielania. (Rf = a/b, gdzie a-droga przebyta przez środek plamy analizowanej substancji, b-droga czoła fazy ruchomej);
• Wszystkie wartości Rf zestawić w tabeli i porównać wartości Rf poszczególnych składników mieszaniny substancji z wartościami Rf substancji worcowych -identyfikacja substancji i kolejności elucji;
1