2
Wszczęcie administracyjnego postępowania egzekucyjnego jest zatem konsekwencją niewykonania obowiązku przez zobowiązanego. Egzekucja zmierza do wykonania tego obowiązku posługując się przymusem administracyjnym. Środki stosowane w
postępowaniu egzekucyjnym nie są skierowane na wyrządzenie zobowiązanemu
dolegliwości, ale na osiągnięcie stanu faktycznego zgodnego ze stanem określonym w decyzji administracyjnej lub w przepisach prawa. Możliwość wykonania obowiązków przy pomocy przymusu państwowego jest bardzo istotna z punktu widzenia praworządności i sprawności działania administracji.
Doprowadzenie do przymusowego wykonania obowiązku administracyjnego jest celem administracyjnego postępowania egzekucyjnego. Postępowanie to może być:
1) fazą wykonawczą wobec postępowania administracyjnego jurysdykcyjnego (orzekającego), jeżeli ktoś dobrowolnie nie wykonał decyzji administracyjnej (albo ugody czy postanowienia) lub
2) może być prowadzone bezpośrednio na podstawie przepisów prawnych, gdy przed egzekucją nie było postępowania orzekającego (wtedy obowiązek wynika nie z decyzji lub innego aktu administracyjnego, ale bezpośrednio z przepisów prawa).
Egzekucja administracyjna uregulowana została w ustawie z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, tekst jednolity: Dz.U. z 2012 r., poz. 1015 (zwana dalej p.e.a.).
Celem egzekucji administracyjnej jest wykonanie obowiązków wynikających z decyzji lub postanowień właściwych organów lub bezpośrednio z przepisów prawa, jeżeli należą do właściwości organów administracji rządowej lub jednostek samorządu terytorialnego. Od tej zasady przepisy szczególne mogą przewidywać wyjątki, przekazując wykonanie obowiązków administracyjnych na drogę egzekucji sądowej lub poddając inne - niż administracyjne - obowiązki egzekucji administracyjnej (art. 3 i 4 ustawy o p.e.a.).
UWAGA! Od egzekucji administracyjnej należy odróżnić egzekucję sądową, która jest uregulowana w kodeksie postępowania cywilnego i służy - co do zasady - przymusowemu wykonywaniu umów cywilnoprawnych, wyroków sądów, aktów notarialnych.
II. ZAKRES OBOWIĄZYWANIA USTAWY O POSTĘPOWANIU EGZEKUCYJNYM
Charakteryzując ustawę, należy określić jej zakres przedmiotowy (czego dotyczy) i podmiotowy (kogo dotyczy). Zakres przedmiotowy ustawy określa art. 1 i 2 ustawy. Zgodnie z art. 1: Ustawa określa:
1) sposób postępowania wierzycieli w przypadkach uchylania się zobowiązanych od wykonania ciążących na nich obowiązków- pieniężnych lub niepieniężnych,
2) prowadzone przez organy egzekucyjne postępowanie i stosowane przez nie środki przymusu służące doprowadzeniu do wykonania lub zabezpieczenia wykonania obowiązków
3) sposób i zakres udzielania pomocy obcemu państwu lub korzystania z jego pomocy przy dochodzeniu należności pieniężnych.
Przedmiotem postępowania egzekucyjnego jest obowiązek o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym. Artykuł 2 określa rodzaje obowiązków podlegających egzekucji administracyjnej. Egzekucji administracyjnej podlegają m.in. następujące należności pieniężne: podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.), niepodatkowe należności budżetowe, do których stosuje się przepisy ustawy o finansach publicznych, grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej, inne należności pieniężne, jeżeli pozostają we właściwości rzeczowej organów administracji publicznej, należności przypadające od jednostek budżetowych, wynikające z zastosowania wzajemnego potrącenia zobowiązań podatkowych z zobowiązaniami tych jednostek, należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie innych ustaw, należności pieniężne z tytułu udziału Polski w strukturach UE (zob. art. 2 pkt 8 p.e.a.).
Egzekucji podlegają także obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego lub przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie przepisu szczególnego, obowiązki z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego