książka (129)

Rozdział 7. Prawo administracyjne

7 7, POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE

Zdarzają się przypadki, że obowiązki wynikające z przepisów materialnego _wa administracyjnego bądź z decyzji administracyjnych nie są wykonywane dobrowolnie przez osoby, których dotyczą. W takich sytuacjach zachodzi konieczność zastosowania postępowania egzekucyjnego (przymusu, egzekucji administracyjnej). Egzekucja administracyjna oznacza stosowanie przez powołane do tego organy egzekucyjne konkretnych środków przymusu służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ciążących na nich obowiązków. Postępowanie egzekucyjne prowadzone w celu wykonania obowiązków wynikających _z prawa administracyjnego jest określane jako postępowanie egzekucyjne w administracji i należy je odróżnić od egzekucyjnego postępowania sądowego. Egzekucyjne postępowanie sądowe jest związane z prawem cywilnym i prowadzi do uzyskania przez wierzyciela należnego mu od dłużnika świadczenia. Natomiast postępowanie egzekucyjne w administracji jest związane z prawem administracyjnym i prowadzi do wykonania decyzji administracyjnej.

Tryb administracyjnego postępowania egzekucyjnego jest określony przepisami prawa. Podstawowym aktem normatywnym w tym zakresie jest Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. nr 110, poz. 968, z późn. zm.). Ustawa ta zawiera normy prawne określające tryb postępowania egzekucyjnego i stosowane środki przymusu. Egzekucja administracyjna może być stosowana zarówno do obowiązków o charakterze pieniężnym, jak również do obowiązków o charakterze niepieniężnym. Obowiązki o charakterze pieniężnym powstają np. w związku z niezapłaceniem podatków i ceł. Obowiązki o charakterze niepieniężnym powstają z konieczności spełnienia innych świadczeń niż świadczenia pieniężne lub też z konieczności wykonania bądź powstrzymania się od wykonania określonych czynności (np.: opróżnienie lokalu, rozbiórka budynku).

Podmiotami postępowania egzekucyjnego są: organ egzekucyjny, wierzyciel, zobowiązany i inne podmioty. Organ egzekucyjny jest to organ administracji publicznej, który może stosować środki egzekucyjne, czyli środki służące doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków. Organ egzekucyjny nie prowadzi sam czynności egzekucyjnych, lecz wykorzystuje do tego zatrudnionych pracowników. Pracownicy ci są określani jako egzekutorzy, a pracownicy wyznaczeni do egzekucji obowiązków o charakterze pieniężnym są określani jako poborcy skarbowi. Wierzyciel w postępowaniu egzekucyjnym jest to podmiot, który może żądać wykonania obowiązku objętego egzekucją, jak również zabezpieczenia wykonania tego obowiązku. Wierzyciel może być jednocześnie organem egzekucyjnym (np. naczelnik urzędu skarbowego, który wydał decyzję dotyczącą zapłaty podatku w sytuacji, gdy wykonanie tej decyzji zostało objęte postępowaniem egzekucyjnym, jest jednocześnie wierzycielem i organem egzekucyjnym). Najczęściej wierzycielem jest organ administracji publicznej wydający w pierwszej instancji decyzję administracyjną, która nie została wykonana przez zobowiązanego. Zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym jest podmiot, który nie wykonał obowiązku i wobec którego prowadzona jest egzekucja. Zobowiązanym może być osoba fizyczna, osoba

179