książka (127)

Rozdział 7. Prawo administracyjne

który ją wydał lub organ wyższego stopnia, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. Decyzję można uchylić lub zmienić jedynie wtedy, gdy uchylenie lub zmiana decyzji spowodują usunięcie zagrożenia lub ciwdziałanie szkodom. Jeżeli jednak w inny sposób można przeciwdziałać szkodom lub usunąć zagrożenia, to należy skorzystać z tego sposobu.

Ostatnim ze sposobów weryfikacji ostatecznych decyzji administracyjnych ;_eSt stwierdzenie wygaśnięcia decyzji. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja:

stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony;

została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku.

7.6. Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Sądy administracyjne są elementem struktury wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Sprawują one wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem oraz rozstrzygają spory kompetencyjne i spory o właściwość. Należy podkreślić, że działalność sądów administracyjnych nie polega na załatwianiu spraw administracyjnych, czyli na zastępowaniu organów administracji publicznej, ale na dokonywaniu ich kontroli (oceny działalności). Postępowanie przed sądami administracyjnymi w Polsce jest postępowaniem dwuinstancyjnym. Sądami pierwszej instancji są wojewódzkie sądy administracyjne, a sądem drugiej instancji jest Naczelny Sąd Administracyjny.

Podstawą do rozpoczęcia postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym jest wniesienie skargi. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie, np. w terminie trzydziestu dni od dnia dostarczenia ostatecznej decyzji administracyjnej. Należy jednak podkreślić, że skargę do sądu administracyjnego można wnieść dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia przed organami administracji publicznej (zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy). Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, a także prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności (w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym). Skargi nie składa się bezpośrednio w sądzie administracyjnym, lecz wnosi się ją za pośrednictwem organu administracji publicznej, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi. Wniesienie skargi jest związane z poniesieniem kosztów sądowych w postaci wpisu. Wniesienie skargi do sądu administracyjnego nie powoduje wstrzymania wykonania decyzji. Jednak organ administracji publicznej, który wydał zaskarżoną decyzję, może wstrzymać jej wykonanie z urzędu lub na wniosek strony. Po przekazaniu skargi do sądu administracyjnego sąd ten przeprowadza postępowanie wstępne, które może się zakończyć odrzuceniem bądź przyjęciem skargi. Przyczyną odrzucenia skargi może być np. wniesienie skargi po terminie bądź nieuzu-

177