książka (117)

Rozdział 7. Prawo administracyjne

7.4. Prawne formy działania administracji__

Szeroki zakres zadań, jakie ma do wykonania administracja publiczna, wpływa na konieczność wykorzystywania w jej działaniach różnych form. Formy działania administracji publicznej oznaczają instrumenty (sposoby), które są wykorzystywane przez administrację publiczną w jej działaniu. Wszystkie działania administracji publicznej bez względu na formę, w jakiej są dokonywane, muszą mieć określone podstawy prawne. Konieczność istnienia podstawy prawnej przy podejmowaniu jakichkolwiek czynności powoduje, że formy działania administracji publicznej są określane jako prawne formy działania administracji publicznej.

Najważniejszą z prawnych form działania administracji jest wydawanie aktów administracyjnych (w tym również decyzji administracyjnych). Akt administracyjny jest to jednostronne władcze wyrażenie woli organu administracji w indywidualnej sprawie, skierowane z reguły do konkretnego adresata, wydane w formie ustalonej prawem. Aktem administracyjnym jest np.: powołanie do wojska, wydanie prawa jazdy czy wydanie zezwolenia na budowę domu. Akty administracyjne są aktami stosowania prawa i mogą one występować pod różnymi nazwami, np.: „decyzja administracyjna”, „pozwolenie”, „zezwolenie”.

Akty administracyjne różnią się od aktów normatywnych przede wszystkim tym, że dotyczą indywidualnej sprawy i że są one z reguły skierowane do konkretnego adresata. Indywidualne określenie adresata aktu administracyjnego oraz konkretne określenie sytuacji, której on dotyczy, to podstawowe cechy charakteryzujące akty administracyjne. Kolejną cechą charakteryzującą akty administracyjne jest istnienie podstawy prawnej ich wydania. Najczęściej akt administracyjny ma formę pisemną, ale może on być również wydany ustnie. Wydanie aktu administracyjnego wywołuje określone skutki prawne. Tak więc aktem administracyjnym nie jest potwierdzenie istniejącego stanu faktycznego dokonywane np. w postaci zaświadczeń. Najbardziej rozpowszechnionym rodzajem aktów administracyjnych są decyzje administracyjne⁵¹. Wykonanie aktu administracyjnego jest zagwarantowane istnieniem przymusu państwowego. Obowiązuje zasada domniemania ważności aktów administracyjnych, która oznacza, że akt wywołuje skutki, dopóki nie zostanie uchylony lub zmieniony.

Istnieje wiele różnych kryteriów podziału aktów administracyjnych. Pierwszym z nich jest sposób kształtowania stosunków prawnych. Według tego kryterium akty administracyjne można podzielić na akty konstytutywne i akty deklaratywne.

Akty konstytutywne są to akty administracyjne, które wywołują skutki prawne, czyli ustanawiają, zmieniają lub znoszą stosunki prawne. Akty administracyjne konstytutywne tworzą nową sytuację prawną - adresatom tych aktów administracyjnych mogą być przyznane prawa lub mogą być nałożone na nich

51

Decyzje administracyjne zostaną omówione w dalszej części rozdziału.