5996832638

87

sohnii-Piceetum i Querco-Piceetum). W Podkrainie Brzeżnej, o bardzo zmiennych krajobrazach roślinnych, buczyny i inne zbiorowiska atlantyckie stają się coraz rzadsze, natomiast pojawiają się zamiast powszechnie występujących w całym dziale zbiorowisk borów sosnowych zespołu Leucobryo-Pinetum, nie występujące w innych częściach działu, wyraźnie kontynentalne bory zespołu Peucedano-Pinetum, a także kontynentalne bory mieszane zespołu Serra-tulo-Pinetum. Najsłabsze związki z resztą Działu Pomorskiego wykazuje Podkraina Staropruska. Nie ma tu już buczyn ani acidofilnych dąbrów, jednak grądy zalicza się jeszcze do pomorskiego typu, a są one dominującym elementem krajobrazu; spotyka się stanowiska subborealnych świerczyn, ale równocześnie bory sosnowe należą raczej do subatlantyckiego zespołu Leucobryo-Pinetum niż do kontynentalnego Peucedano-Pinetum.

5.2. DZIAŁ BRANDENBURSKO-WIELKOPOLSKI

Dział Brandenbursko-Wielkopolski należy do Podprowincji Środkowoeuropejskiej Właściwej. Jego ogólny zasięg odpowiada w przybliżeniu w Polsce zasięgowi środkowoeuropejskich grądów zespołu Galio-Carpinetum na niżu. Na północy zasięg działu przebiega od granicy państwa na zachodzie po omówionej wcześniej linii oddzielającej z Działem Pomorskim, do doliny Brdy na wschodzie. Wschodnia granica biegnie zachodnim brzegiem doliny Brdy, na zachód od Bydgoszczy, zachodnim brzegiem pradoliny Wisły mniej więcej po Gostynin, a dalej pod Łowicz, gdzie przybiera kierunek południowo-zachodni, mniej więcej po linii: Ozorków —Zduńska Wola — na wschód od Kępna. Dalszy jej przebieg opiera się na krawędzi wyżyn małopolskich i śląskich po linii: Kluczbork —Olesno —Lubliniec —Miasteczko Śląskie —Strzelce Opolskie—Krapkowice nad Odrą i dalej brzegiem doliny Odry ku południowemu-wschodowi do granicy państwa.

Południowo-zachodnią rubież Działu Brandenbursko-Wielkopolskiego stanowią Sudety, przy czym poza działem znajdują się nie tylko właściwe Sudety, lecz także i ich przedgórza. Rozdziału dokonano mniej więcej po linii: Opawa — Prudnik — Nysa — Strzelin — Jawor — Złotoryja — Zgorzelec. Poza granicami Polski omawiany dział obejmuje tereny Brandenburgii, Dolnych Łużyc, części Saksonii i Turyngii na wschód od gór Harcu i Lasu Turyngskiego.

Ujmując ogólnie roślinność strefową Działu Brandenbursko-Wielkopolskiego stwierdza się, że dominujące są lasy liściaste klasy Querco-Fdgetea, reprezentowane głównie przez związek Carpinion, w mniejszym stopniu przez związek Fagion, jeszcze rzadziej przez związek Quercion petraeo-pubescentis. Obok nich na uboższych siedliskach występują acidofilne dąbrowy typu „atlantyckiego” z klasy Quercetea robori petraeae oraz ogólnie kontynentalne bory sosnowe (choć reprezentowane tu przez „suboceaniczne” postaci, na przykład zespół Leucobryo-Pinetum z klasy Vaccinio-Piceetea związku Dic-rano-Pinion.

W porównaniu z innymi działami Prowincji Środkowoeuropejskiej Dział Brandenbursko-Wielkopolski wyróżnia się specyfiką zbiorowisk grądowych, które należą do zespołu Galio-Carpinetum, podczas gdy w innych działach bądź do Stellario-Carpinetum, bądź do Tilio-Carpinetum. Zbiorowiskiem charaktery-