5768085835

świadczenia są potwierdzeniem przyjętej hipotezy i ogromną satysfakcją poznawczą ucznia.

Każde doświadczenie winno być starannie przemyślane i przeprowadzone zgodnie z instrukcją. Przestrzegane być muszą zasady bezpieczeństwa przy jego przebiegu. Do przeprowadzenia doświadczeń należy stosować najprostsze przyrządy i przedmioty. Bogaty zestaw ciekawych i nieskomplikowanych obserwacji i doświadczeń przyrodniczych przeznaczonych dla klas początkowych znajdzie nauczyciel w opracowaniu E. i J. Frątczaków pt. Edukacja ekologiczna uczniów klas l-llf⁵. Nauczyciel powinien często inicjować doświadczenia samodzielnie przeprowadzane przez dzieci i czuwać nad ich przebiegiem. Realizacja własnych pomysłów dziecka jest najwartościowszą motywacją do zdobywania wiedzy. M. Kie-lar-Turska⁶⁶ podkreśla jednoznacznie ważność obowiązku wywoływania względnie stymulowania przez nauczyciela aktywności spontanicznej i inspirowanej dzieci dla ich rozwoju psychicznego. Nauczyciel powinien zapewnić dziecku możliwość samodzielnego i dowolnego działania nawet wówczas, gdy zadanie jest trudne. Radość tworzenia, przeżywanie sukcesu po rozwiązaniu zadania wyzwala u dziecka pozytywne emocje i motywację do dalszego poznawania świata, uczy odpowiedzialności za swoje działanie i zaradności życiowej.

W procesie eksperymentowania przyrodniczego, jak i w odniesieniu do poznawanych zjawisk społecznych toczyć się winna stała dyskusja między nauczycielem a uczniami, a także między samymi uczniami, prowadzona pod kontrolą nauczyciela. Polega ona na wymianie poglądów na określony temat. Dyskusję cechuje odmienność poglądów oraz próba dochodzenia do stanowiska optymalnego. Jest ona uważana za wyższą formę pogadanki. Wymaga większej samodzielności w stawianiu pytań i udzielaniu odpowiedzi, jasnego formułowania opinii, rzeczowego przygotowania. Umożliwia wzbogacenie wiedzy, jej syntetyzowanie i utrwalenie, a przede wszystkim jej wartościowanie, co ma duże znaczenie wychowawcze. Jej walory wychowawcze wyrażają się m.in. w tym, że uczy trudnej sztuki umiejętności prezentacji i obrony własnego stanowiska w oparciu o argumentację rzeczową, a nie emocjonalną oraz aprobaty stanowiska innych, w przypadku uzasadnienia merytorycznego ich racji.

⁶⁵    Por. E. i J. Frątczakowie, Edukacja ekologiczna uczniów klas I-III. Część ogólna, podstawowe wiadomości o środowisku człowieka oraz jego poznawaniu, ochronie i kształtowaniu. Poradnik metodyczny dla nauczycieli, Oficyna Wydawnicza TUVEX, Pabianice 1993,

s. 21.

⁶⁶    M. Kielar-Turska, jak pomagać dziecku...

107