606616312

zdrowie

sobota - niedziela 10-11 maja 2014 r.

Palacze papierosów przejmują się bardziej swoim wyglądem, niż zdrowiem. Więcej na

www.gk24.pl/Jtybyda

Jaskra rozwija się w ukryciu

ROZMOWA z Rafałem Jędrzejczykiem, specjalistą chorób oczu z poradni okulistycznej WOMP-ZCLiP w Szczecinie.

Doktor Rafał Jędrzejayk zachęci wszystkich, aby najrzadziej raz na dwa lata poddawać się badaniu okulistycznemu w kierunku jaskry.

specjalisty na konsultację i wykonać badania. Wteay

Rozpoznaj jaskrę - uratuj wzrok

Tylko właściwe rozpoznanie choroby daje szansę na podjęcie skutecznej metody leczenia jaskry, która opóźni nieodwracalny proces utraty wzroku. Do podstawowych testów mających na celu wykrycie schorzenia oczu należą: ■Tonometria - badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jest to prosty, bezbolesny zabieg, który umożliwia precyzyjne określenie ciśnienia w gałce ocznej, po wcześniejszym podaniu kropli do oczu. Zwykle jest to pierwsze badanie, któremu poddawany jest pacjent. aTonografla - dzięki niej można określi/ jakość odpływu cieczy z gałki ocznej. Do wykonania diagnozy używa się przyrządu zwanego tonometrem, który służy jednocześnie do badania w tonometrii.

■    Gonioskopia - badanie kąta przesączania za pomocą gonio-skopu, posiadającego szereg zwierciadeł, dzięki którym możliwa jest ocena miejsca odpływy cieczy wodnistej. Gonioskopia pozwala odróżni/ jaskrę z otwartym kątem przesączania od jaskry z zamkniętym kątem przesączania.

■    Perymetrta - badanie pola widzenia wykonywane jako jedno z podstawowych badań, służące do oceny stopnia zaawansowania, jak

i kontroli jaskry w trakcie leczenia. Wymaga się od pacjenta bardzo dużego skupienia i ścisłej współpracy z lekarzem, gdyż na podstawie jego wypowiedzi wykreśla się pole widzenia. Badanie trwa do kilkudziesięciu minut.

■    Badanie tarczy nerwu wzrokowego - ma bardzo duże znaczenie w badaniu jaskry i ocenie stopnia jej zaawansowania. W rozwiniętej postaci choroby tarcza nerwu wzrokowego ma barwę bledszą od prawidłowej, czego powodem jest uszkodzenie i zanrk włókien nerwowych.

■    Pachymetrla - badanie pomaga określi/ grubośZ rogówki. W celu przeprowadzenia testu podaje się specjalne krople do oczu, następnie delikatnie dotyka się przedniej powierzchni oka (rogówki). Ustalono, że grubośZ rogówki może mieć wpływ na pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Testy przeprowadza się również przed zabiegami chirurgicznymi na rogówce.

■    Oftalmoskopia - badanie dna oka, które umożliwia ocenę siatkówki, naczyń krwionośnych, tarczy nerwu wzrokowego, plamki żółtej. Za pomocą wziernika ocznego okulista wpuszcza poprzez źrenicę snop światła, które oświetla dno oka.

-    Może się zdarzyć,

że pacjent żyje z jaskrą zupełnie tego nieświadomy i nagłe przestaje widzieć?

-    Przypadki, żeby pacjent chory na jaskrę nagle całkowicie przestał widzieć, zdarzają się niezwykle rzadko, ale w szczególnych sytuacjach może dojść do takiego

| nagłego ataku jaskry, w efek-l cie którego pacjent przestaje widzieć. Taka sytuacja może dotknąć pacjentów, którzy i oprócz jaskry cierpią także na inne choroby ogólne, takie jak cukrzyca, nadciśnienie czy zaburzenia rytmu serca i do tego są nieprawidłowo z tych chorób leczeni. Te czynniki ogólne powodują, że gałka oczna i nerw wzrokowy są gorzej ukrwio-ne i w wyniku tego może dojść do tak krytycznego stanu. że pacjent przestaje widzieć. Spotkałem się z kilkoma takimi przypadkami, że pacjenci kompletnie nic nie wiedzieli o tym, że cierpią na jaskrę i nagle przestali widzieć. Takie sytuacje generalnie zdarzają się jednak bardzo, bardzo rzadko.

-    Jaskra nigdy

nie daje pacjentowi o sobie znać?

-    W przypadku jaskry dochodzi do podwyższenia ciśnienia wewnątrzgałkowego, co powoduje degradację nerwu wzrokowego. Część pacjentów odczuwa z tego tytułu ból oczu. To jest dla nich alarmujące, więc przychodzą do okulisty i mówią o swoich dolegliwościach. Dzięki temu szybciej i łatwiej zdia-gnozować jaskrę - bo pacjent przychodzi do okulisty. Są jednak i tacy pacjenci, u których jaskra jest bezobja-wowa. Nie czują oni żadnego bólu, mają dobrą ostrość widzenia. Nie podejrzewają, że cierpią na jaskrę. Z czasem zmniejsza się jedynie ich pole widzenia. W przypadku jaskry pacjent może mieć bowiem dobrą ostrość widzenia i bez problemu będzie w stanie odczytać np. litery na tablicy w gabinecie okulistycznym, ale pole jego widzenia będzie się z czasem zawężać, tzn. pacjent będzie widział dobrze to, co jest na wprost, ale już nie będzie widział tego, co znajduje się po bokach. Taka sytuacja zaczyna wreszcie przeszkadzać pacjentom np. podczas prowadzenia samochodu. U pacjentów, u których jaskra przebiega początkowo bez-objawowo, pojawia się poważny problem, bo oni nawet nie wiedzą, że są chorzy. Jaskra jest więc nieleczona, postępuje, a jej skutków nie da się już cofnąć.

-    Ból oczu zawsze

powinien nam się

kojarzyć z jaskrą?

-    W żadnym wypadku! Oczy mogą nas boleć z wielu innych powodów, nawet tak błahych, jak zbyt długie siedzenie danego dnia przed komputerem. Nie każdy ból oczu od razu wiąże się z jaskrą. Każdy pacjent ma też swój indywidualny próg bólu, dlatego do każdego chorego należy podejść indywidualnie. Jeśli jednak dłuższy czas bolą nas oczy, powinniśmy zgłosić się do

iemy mieć pewność, co nam dolega i będziemy mogli rozpocząć odpowiednie leczenie.

-    Kto jest szczególnie

narażony na jaskrę?

-    Jaskra jest już właściwie chorobą cywilizacyjną i dotyczy bardzo wielu osób w różnym wieku. Na jej wystąpienie szczególnie narażone są osoby, u których w najbliższe rodzinie ktoś już na jaskrę choruje bądź chorował. Pod szczególnym nadzorem w kierunku jaskry powinny być też osoby, które mają choroby ogólne, takie jak cukrzyca, nadciśnienie tęmicze, zaburzenie krążenia obwodowego, hipercholeste-rolemia, przewlekle stosują sterydy, są narażone na długotrwały stres, mają problemy z tarczycą czy innego rodzaju zaburzenia hormonalne oraz osoby z krótkowzrocznością powyżej -4,0 dioptrii. Te czynniki mogą bowiem prowadzić do rozwoju jaskry.

-    To prawda, że jaskra częściej pojawia się

u osób starszych?

-    Niekoniecznie. Istnieje większe prawdopodobieństwo zachorowania na jaskrę po 40. roku życia, ale jaskra może wystąpić u pacjenta w każdym wieku. Może się zdarzyć taka sytuacja, że dzieci rodzą się z jaskrą. Mamy więc do czynienia z jaskrą wrodzoną, dziecięcą, młodzieńczą i wieku dojrzałego. Dlatego tak ważne jest, aby w każdym wieku regularnie wykonywać badania wzroku.

-Tylko badania się tu sprawdzają? Nie można w żaden sposób uniknąć jaskry?

-    Nie można uniknąć jaskry. Nie ma żadnych leków, suplementów ani specjał-nych diet, które mogą zminimalizować ryzyko jei wystąpienia. Można jednak wykryć tę chorobę na tyle wcześnie, aby szybko rozpocząć leczenie i nie pozwolić na postęp choroby. A do wycia jaskry niezbędne są powiędnie badania.

-    Jakie są to badania?

-    Są to badania kąta przesączania, ciśnienia śródgal-kowego, ocena tarczy nerwu wzrokowego i pola widzenia. Badania w kierunku jaskry można wykonywać na aparacie OCT. My mamy taki w przychodni WOMP przy ul. Bolesława Śmiałego w Szczecinie. To aparat nowszej generacji. Służy do diagnostyki tylnego bieguna dna oka, można dzięki niemu ocenić kąt przesączania, zbadać grubość rogówki oraz ocenić grubość włókien nerwowych wokół tarczy nerwu wzrokowego. To naprawdę jedno z nowocześniejszych tego rodzaju urządzeń w kraju.

-    Jak wygląda badanie

takim urządzeniem?

-    Pacjent nie musi się do niego w żaden sposób specjalnie przygotowywać. W gabinecie musi usiąść przy aparacie, oprzeć brodę na specjalnym podbródku i patrzeć w poszczególne diody. W tym czasie aparat wykonuje kilkadziesiąt tysięcy skanów na sekundę. Samo badanie trwa kilka minut i jest całkowicie bezbolesne. Póżniei to już lekarz musi wyniki Badania odpowiednio przetworzyć, opracować i opisać.

-    Jak często powinniśmy wykonywać takie badanie?

-    Wszystko zależy od stanu naszego zdrowia. Jeśli cierpimy na choroby ogólne, takie jak cukrzyca czy nadciśnienie tęmicze, badanie okulistyczne z oceną dna oka powinniśmy wykonywać co pól roku. Jeśli jesteśmy zdrowi, to wystarczy odwiedzić okulistę średnio raz na rok lub dwa lata. ■

Rozmawiała Paulina Targaszewska

' PRORIPMY SfNIGRÓW__

Trudna rozmowy w rodzinie: testament

Z testamentu nie powinno robić się tematu tabu. Lepiej o nim rozmawiać z najbliższymi i pamiętać, że aby dokument był ważny, przy należy przestrzegać kilku zasad.

Rozmowy o finansach nigdy nie są łatwe. Zwłaszcza, kiedy | równy podział spadku pomiędzy wszystkich członków rodziny nie wydaje się być sprawiedliwym rozwiązaniem. - Z takimi sytuacjami mamy do ■ czynienia najczęściej wówczas, gdy tylko jedno z dzieci opiekuje się swoim dorosłym rodzicem. Taka opieka często wymaga poświęceń, zwłaszcza w życiu zawodowym. Czasami warto to w odpowiedni sposób rodzicom uświadomić - uważa Małgorzata Facciolo, psychote-rapeutka ze Słupska.

Czy taka rozmowa dla starszej osoby może być trudna? - To kwestia dojrzałości. Dla osoby świadomej siebie ten temat nie będzie kłopotliwy. Nie jest tak, że ludzie starsi boją się śmierci. Przeciwnie, taki lęk częściej towarzyszy osobom młodym - mówi psychoterapeut-ka. - Dla wielu seniorów jest oczywiste, że przyszedł czas uporządkować pewne sprawy. Często dorosłe dzieci bardziej obawiają się tego tematu niż ich rodzice. To trochę tak jak rozmowy z nastolatkami o seksie - tłumaczy Facciolo. I dodaje: - Inicjatywa rozmowy o testamencie powinna wyjść od rodziców. Jeżeli jednak nie podejmują tego tematu, dzieci mogą zapytać w prosty sposób: Jakie macie plany?* Nie: „Co mi zapiszesz?". Nie stawiajmy rodziców pod murem.

Własnoręcznie sporządzony testament, aby był ważny, musi spełniać trzy warunki: zawierać datę, podpis spadkodawcy oraz być przez niego ręcznie napisany. Jeżeli podpiszemy się pod tekstem napisanym na komputerze lub odręcznie przez inną osobę, to taki dokument nie będzie miał w świetle prawa żadnego znaczenia.

- Przy tworzeniu testamentu ważne jest, żeby zawierał oświadczenie powołania do spadku przynajmniej jednego spadkobiercy. Dopiero tego spadkobiercę można zobowiązać, by poszczególne składniki majątku przekazał innym osobom - wyjaśnia dr Krzysztof Wrzesiński, prawnik ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie.

Aby mieć pewność, że swoją ostatnią wolę wyraziliśmy w sposób zgodny z prawem, warto rozważyć sporządzenie testamentu notarialnego. Kosztować to będzie około 50-100 złotych.

- Taki testament na pewno trudniej podważyć Trzeba jednak pamiętać, że w Polsce nie ma żadnego rejestru tych dokumentów - mówi dr Wrzesiński.

Testament notarialny nie daje więc pewności, że po śmierci naszego spadkodawcy ten dokument zostanie odnaleziony. Ponadto należy pamiętać, że spadkobiercom nie można stawiać żadnych warunków, pod jakimi mogliby oni przyjęć spadek.

Fiiip Pietruszewski