6075430235

Badanie przedmiotowe na oddziale intensywnej terapii kardiologicznej

Hal A. Skopicki, George Gubernikoff

Ocena stanu ogólnego	Badanie tułowia i serca
Podstawowe parametry życiowe	Badanie przedmiotowe jamy brzusznej
Badanie fizykalne głowy, oczu, szyi, nosa i gardła	Badanie neurologiczne
Tętno żylne na żyłach szyjnych oraz refluks	Badanie przedmiotowe naczyń obwodowych
wątrobowo-szyjny	Badanie układu mięśniowo-szkieletowego oraz skóry
Badanie przedmiotowe klatki piersiowej i układu oddechowego	Podsumowanie

Problem lekarzy nie polega na tym, czego nie wiedze}, lecz na tym, czego nie widzą.

Sir Dominie). Corrigan (1802-1880)

Powszechny dostęp do wysokospecjalistycznej aparatury diagnostycznej oraz badań laboratoryjnych na oddziałach intensywnej terapii sprawił, że lekarze chętniej wykonują badania obrazowe, dokonują kolejnych pomiarów, tracąc przez to umiejętność przeprowadzenia dokładnego i wnikliwego badania fizykalnego. Prawidłowa ocena chorego odgrywa kluczową rolę przy pierwszym spotkaniu z pacjentem, w stanach nagłych, czy też bezpośrednio po interwencji terapeutycznej, gdy dostępność wysokospecjalistycznych badań jest ograniczona. W świetle słów Williama Oslera: „Medycyna jest sztuką niepewności i nauką prawdopodobieństwa”, wyniki badań laboratoryjnych oraz diagnostyka obrazowa stanowią narzędzia pomocnicze, które zmniejszają niepewność, a zwiększają prawdopodobieństwo prawidłowo ustalonego rozpoznania. Z tego względu badanie fizykalne jest narzędziem podstawowym.

Skrupulatne badanie wymaga czasu, cierpliwości i intymności. Na oddziałach intensywnej terapii kardiologicznej rzadko takie warunki są dostępne. Niemniej w gąszczu przewodów EKG, dźwięków pomp infuzyjnych, kardiomonitorów, respiratorów i rozmów, obowiązkiem lekarza jest skupienie się na chorym i przeprowadzenie możliwie najlepszego badania.

Ocena stanu ogólnego

W czasie oceny stanu ogólnego lekarz powinien zwrócić uwagę na stan emocjonalny chorego, jego wygląd i zachowanie. Niepokój, pesymizm można uznać za naturalne cechy charakteru, jednak nagły lub narastający lęk może być stanem zagrożenia życia (zagrażające życiu komorowe zaburzenia rytmu, rozwijający się obrzęk płuc, narastające dolegliwości dławicowe, do-rzut zawału, rozwarstwienie aorty). Dzięki wspieraniu chorego lekarz może zyskać więcej czasu na obserwację i dalszą ocenę.

Obraz pacjenta domagającego się spoczynku w pozycji siedzącej z powodu braku tchu, sugeruje przede wszystkim obrzęk płuc lub dużą ilość płynu w jamach opłucnej. Natomiast odczuwanie przez chorego ulgi przy siadaniu i pochyleniu do przodu wskazuje na ostre zapalenie osierdzia. Pobudzenie, niepokój ruchowy często towarzyszą chorobom jamy brzusznej i układu moczowo-płciowego, takim jak zapalenie dróg żółciowych, wrzody, kamica dróg żółciowych, choroba niedokrwienna jelit, niedrożność jelita grubego. Kacheksja z utratą masy mięśniowej towarzyszy chorobom przewlekłym, takim jak niewydolność serca, nerek lub wątroby, chorobom nowotworowym lub zaburzeniom odżywiania.

Podstawowe parametry życiowe

Uważna ocena podstawowych parametrów życiowych ma często decydujący wpływ na wyniki leczenia krytycznie chorych. Lekarz badający pacjenta z zaostrzeniem choroby musi uzyskać aktualne i wiarygodne pomiary. Tachykardia na ekranie kardio-monitora może być następstwem błędu programu komputerowego rejestrującego załamki T jako zespoły QRS. Podobnie, niewiarygodny pomiar niskiego ciśnienia może być następstwem źle dobranego pod względem rozmiaru mankietu ciśnieniomierza lub jego nieprawidłowego założenia.

Istotna w ocenie podstawowych parametrów życiowych jest analiza trendów. Niepokój budzi tętno z częstością 100/min u pacjenta z wyjściową częstością rytmu serca w zakresie 60-70/min, jak i tętno z częstością 120/min przy pierwszym kontakcie z chorym. Analogicznie, obserwacji wymaga chory, którego częstość oddechów wzrosła z 12 do 22/min, lub który zgłasza się już z przyspieszoną częstością oddechów.

Temperatura ciała

Zakres normy temperatury ciała człowieka jest wąski, dlatego rozpoznanie hipotermii lub hipertermii ma duże znaczenie kliniczne. Temperatura mierzona w ustach wynosi ok. 37°C