6075430358

Od -48 Do-38	36-51	40-54	Upośledzenie w stopniu umiarkowanym	312	Imbecilitas	Głębsze upośledzenie
Od-58 Do-48	20-35	-39	Upośledzenie w stopniu znacznym	313
Poniżej 58	0-19		Upośledzenie w stopniu głębokim	314	idiota

Etiologia

Upośledzenie umysłowe nie jest traktowane jako choroba, lecz jako skutek działania różnych czynników patogennych. Jest to stan nieodwracalny, który ma charakter kalectwa trwającego cale życie. Uwarunkowany jest polietiologiczne - różne mogą być przyczyny zaburzeń i odmienna ich patogeneza (zmiany morfologiczne, biochemiczne i patofizjologiczne powstałe na wskutek działania czynników patogennych).

Diagnostyka upośledzenia umysłowego

W badaniu diagnostycznym należ)' ustalić, od jak dawna obserwuje się wolne tempo rozwoju, czy dziecko przejawia postęp w rozwoju czy stw ierdza się cofane w rozwoju? czy dotyczy tio wybiórczo niektórych funkcji (opóźnienie parcjalne), czy wszystkich funkcji intelektualnych (opóźnienie globalne)? Istotne jest określenie rozmiarów' tego opóźnienia: czy dotycz)' tylko procesów intelektualnych czy także dojrzałości społecznej i zdolności uczenia się.

Dlatego tez do 3 r.ż. raczej nie formułuje się rozpoznania upośledzenia w stopniu lekkim, lecz mówi się o opóźnieniu rozwoju umysłowego i zachowuje wielka ostrożność przy staw ianiu diagnoz)'.

Diagnoza upośledzenia umysłowego powinna być rezultatem w szechstronnego badania prowadzonego przez zespól specjalistów: psychologa, pedagoga, logopedę i lekarzy innych specjalności.

J. Kostrzewski i I.Wald wymieniają kryteria stosowane w diagnozowaniu upośledzeni umysłowego:

1)    kryterium psychologiczne - ocena całej osobowości badanego i odróżnienia ogólnego upośledzenia umysłowego od parcjalnych deficytów

2)    kryterium ewolucyjne - to porównywanie poziomu rozwoju powyższych procesów', określenie ich wieku rozwoju, ilorazu, np. percepcji wzrokowej, słuchowej, pamięci świeżej, rozumienia mowy itd.

3)    kryterium społeczne - to stopień zaradności ogólnej, samodzielności uspołecznia, czyli zdolności do radzenia sobie w sytuacjach życiowych i społecznych stosownie do wieku życia i środowiska społecznego

4)    kryterium pedagogiczne - to ocena tempa nabywania wiadomości i umiejętności w toku nauczania, ich zasobów, pomiar tempa uczenia się

5)    kryterium lekarskie - to całokształt badań lekarskich i laboratoryjnych np. cytologicznych, biochemicznych

Wśród metod psychologicznych, które służą diagnozowaniu upośledzenia umysłowego, należ)' wymienić szczegółowy wywiad kliniczny z rodzicami na temat dotychczasowego rozwoju psychomotorycznego dziecka (tempa, rytmu i dynamiki) oraz warunków', w jakich się odbywał. Dane z wywiadu mogą być wskaźnikami stopnia upośledzenia i jego etiologii.

Wywiad, obserwacja, rozmowa z dzieckiem, analiza jego wytworów są podstawa do sformułowania hipotez odnośnie upośledzenia umysłowego, stopnia i przyczyn. Dalsze badania psychologiczne za pomocą testów' psychologicznych i eksperymentów klinicznych pozwalają je potwierdzić. W toku badań należ) tez ustalić, jakie możliwości uczenia się i dalszego rozwoju ma dziecko (próba prognozy) oraz określić program wszechstronnej rehabilitacji (terapia).

Do oceny rozwoju umysłowego dzieci w wieku przedszkolnym w Polsce najczęściej używa się:

•    Skali Stanford Binet, znanej pod nazwą Testu Inteligencji L.Termana - M.Merrill - do badania dzieci podejrzanych o głębsze upośledzenie umysłowe

•    Skali Inteligencji dla Dzieci D.WechsIera - do badania dzieci podejrzanych o upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim

Pierwszy jest kolejną wersją pierw szego na św iecie testu inteligencji. Jego autorzy A.Binet i T.ASimon wprowadzili pojęcie „wiek umysłowy”, czyli wiek inteligencji. Określano go jako poziom rozwoju umysłowego charakteiystycznego dla osób w tym wieku życia. Autor/) ci ustalili, jakie zadania potrafi wykonać np. 5 latek. W ten sposób można było określić wiek inteligencji dziecka bez względu na rzeczywisty wiek życia. Porównywanie wieku inteligencji i wieku życia daje informacje o opóźnieniu lub przyspieszeniu tempa rozwoju umysłowego. Jednak jest to wartość względna np. opóźnienie o 2 lata u dziecka 3-letniego będzie inne niż w przypadku dziecka 8-letniego. Dlatego bardziej precyzyjne jest obliczanie (lub odczytywanie z tablic) ilorazu inteligencji, który jest wskaźnikiem sprawności intelektualnej. Dziecko, które osiąga wiek inteligencji równy wiekowi życia, uzyskuje iloraz inteligencji 100. Iloraz powyżej tej wartości to przyspieszenie tempa rozwoju umysłowego, poniżej - na opóźnienie.

Rozpoznanie upośledzenia umysłowego nie może się opierać wyłącznie na wyniku testu inteligencji, lecz musi mieć charakter diagnoz)' klinicznej. Iloraz inteligencji określa aktualny stan sprawności intelektualne, a ważna jest także potencjalna możliwość rozwoju dziecka.