6075430527

WPROWADZENIE.

Rodzaj oraz częstość chorób tarczycy, występujących w badanej populacji na danym obszarze, odzwierciedla wpływ czynników środowiskowych, a szczególnie stopień niedoboru jodu [1], Zaburzenia z niedoboru jodu są poważnym problemem zdrowia publicznego w 118 krajach [2], W 1990 roku 1, 572 miliarda ludzi, czyli 28,9 % populacji Ziemi, było narażonych na niedobór jodu [3]. Według szacunków WHO opublikowanych w 1999 roku nadal liczba osób z rozpoznawanym wolem sięga 13% populacji świata (740 milionów, z tego 130 min w Europie)[4], W 1986 roku Światowa Konferencja Zdrowia w Genewie wydała rezolucję o zapobieganiu i kontroli zaburzeń z niedoboru jodu (IDD)[5j.

Na terenach niedoboru jodu, a zwłaszcza w okresie wprowadzania suplementacji tego pierwiastka, obserwowana jest wyższa częstość nadczynności tarczycy, głównie w wyniku autonomizacji tyreocytów w istniejącym wolu guzkowym, przede wszystkim w starszej wiekowo populacji [6, 7, 8, 9, 10, 11], Natomiast na obszarach o prawidłowej podaży jodu, nadczynność tarczycy ma podłoże głównie autoimmunizacyjne w postaci choroby Graves-Basedowa [7, 8], jednak częściej rozpoznawana jest niedoczynność tarczycy, zwłaszcza w starszych grupach wiekowych [6, 7, 8, 9, 10].

Populacja ludzi dorosłych nie jest główną grupą ryzyka zaburzeń z niedoboru jodu. Do takiej grupy zalicza się noworodki, dzieci szkolne i kobiety w ciąży [4, 12, 13]. Okresowe badania ludzi dorosłych mają jednak duże znaczenie dla ogólnej oceny zdrowotności populacji i stanowią istotną część oszacowania stanu chorobowości gruczołu tarczowego w obszarze niedoboru jodu, zwłaszcza wobec wzrostu częstości raka tarczycy. Wole guzkowe jest jednym z głównych czynników etiologicznych raka tarczycy, bowiem około 80% chorych z rakiem tarczycy miało rozpoznane wole guzkowe przed ujawnieniem się choroby nowotworowej [14], Według WHO/ICCIDD najlepszymi miernikami oceny stanu tarczycy i niedoboru jodu w diecie w badaniach populacyjnych jest pomiar objętości tarczycy w badaniu ultrasonograficznym oraz oznaczenie stężenia jodu w porannej próbce moczu [4] .

Na stan chorobowości gruczołu tarczowego populacji polskiej w ciągu ostatnich trzydziestu lat wpłynęły trzy niezmiernie ważne wydarzenia. Po pierwsze zaprzestanie