larsen0562

562 II Anestezjologia ogólna

Tabela 22.6. Rodzaj i częstość występowania najcięższych powikłań na 550 000 znieczuleń podpa-jęczynówkowych (Aroma i wsp., 1997)

-    zatrzymanie krążenia    2

-    paraplegia    5

-    trwały zespół ogona końskiego    1

-    porażenie nerwu strzałkowego    6

-    ubytki neurologiczne    7

-    infekcje bakteryjne    4 współczulnych. Do spadku ciśnienia dochodzi wcześnie, tzn. w ciągu pierwszych 20 min po wstrzyknięciu anestetyku i towarzyszy mu często bradykardia.

Należy zwrócić uwagę, że spadek ciśnienia tętniczego może wystąpić również w późniejszym okresie, właściwie przez cały czas, gdy zablokowane są współczulne włókna nerwowe. Podczas znieczulenia podpajęczynówkowego pacjenci są szczególnie wrażliwi na ostrą utratę krwi oraz zmiany ułożenia, co wynika z utraty zdolności do kompensacyjnego obkurczania naczyń w obszarze znieczulonym.

Leczenie. Znaczny spadek ciśnienia tętniczego wymaga natychmiastowego leczenia, które obejmuje ułożenie głową w dół, uniesienie nóg, szybkie podanie odpowiedniej objętości płynu, a w przypadku zwolnienia akcji serca dożylne podanie atropiny. Jeżeli stan pacjenta się nie poprawia, należy zastosować środki obkurczające naczynia, np. teodrena-linę (Akrinor).

6.1.2 Bradykardia

W ok. 10-15% znieczuleń podpajęczynówkowych należy się liczyć z istotną klinicznie bradykardią. Dlatego ważne jest:

f Im wyższa blokada podpajęczynówkowa,~tym większa częstość występowania bradykardii.

Innymi niekorzystnymi czynnikami jest młody wiek, stan chorych ASA I i leczenie (3-adrenolity-kami. Jednoznaczna przyczyna tych bradykardii nie jest znana, jednakże blokada nn. accelerantes (Thl-Th4) odgrywa istotną rolę. Bradykardia, chociaż rzadko, obserwowana jest także przy niskiej blokadzie. Znaczenie może mieć również spadek powrotu żylnego do serca z niewielkim rozciągnięciem włókien serca, jak i wzmożenie aktywności wagalnej (n. błędny) przez zmniejszony powrót żylny.

Większość bradykardii jest dobrze tolerowana, jednakże w pojedynczych przypadkach ciężka bradykardia podczas znieczulenia podpajęczynówkowego przechodzi w asystolię.

Leczenie. W ciężkiej bradykardii konieczne jest podanie adrenaliny, aby uzyskać skuteczne działanie. Efekty obserwowane po podaniu atropiny są zbyt wolne. Przy niezbyt ciężkiej, ale wymagającej leczenia bradykardii, początkowa terapia atropiną jest słuszna i prawidłowa.

6.1.3    Nudności i wymioty

Nudności i wymioty występują najczęściej w początkowym okresie znieczulenia, kiedy dochodzi do spadku ciśnienia tętniczego krwi. Pojawiają się one jednak również, gdy ciśnienie jest prawidłowe oraz w okresie pooperacyjnym podczas pobytu pacjenta na sali budzeń. Wyrównanie ciśnienia tętniczego i podanie tlenu do oddychania likwiduje te dolegliwości. Jeśli nudności utrzymują się, skuteczne jest leczenie objawowe dehydrobenzoperidolem.

6.1.4    Całkowite znieczulenie podpajęczynówkowe

Całkowite znieczulenie podpajęczynówkowe przebiega z pełną blokadą współczulną i porażeniem przepony. Najważniejszymi przyczynami są: przedawkowanie środków znieczulających miejscowo, nieprawidłowe ułożenie pacjenta i przypadkowe znieczulenie podpajęczynówkowe podczas wykonywania znieczulenia zewnątrzoponowego. Jest to powikłanie rzadkie.

Objawy całkowitego znieczulenia podpajęczynówkowego:

-    niepokój po wstrzyknięciu leku miejscowo znieczulającego, duszność,

-    znaczny spadek ciśnienia tętniczego,

-    bezdech,

-    rozszerzenie źrenic,

-    utrata przytomności.

Całkowite znieczulenie podpajęczynówkowe przebiega dramatycznie i zawsze stanowi zagrożenie życia.

Leczenie obejmuje:

'*• natychmiastową intubację i wentylację mechaniczną 100% tlenem (intubacja nie wymaga zniesienia napięcia mięśni),