582 II Anestezjologia ogólna
Tabela 23.2 Środki znieczulające miejscowo stosowane do znieczulenia zewnątrzoponowego | |||||
Lek |
Stężenie (%) |
Objętość (ml) |
Dawka całkowita (mg) |
Początek działania (min)** |
Czas trwania działania (min)*** |
Lidokaina |
1-2 |
15-30 |
200-500* |
10-30 |
100140 |
Prilokaina |
1-2 |
15-30 |
150-600* |
12-16 |
100 + 40 |
Mepiwakaina |
1-2 |
15-30 |
150-500* |
15-20 |
120150 |
Bupiwakaina |
0,25-0,75 |
15-30 |
150 |
18-30 |
200 i 80 |
Etidokaina |
1 |
15-30 |
300 |
10-15 |
200 1 80 |
Ropiwakaina |
0,2-1 |
15-30 |
220 |
10-20 |
180-360 |
* Stosowane z dodatkiem adrenaliny
** Początek działania - początek pełnego znieczulenia chirurgicznego w zakresie wszystkich zablokowanych segmentów *** Czas trwania działania - średni czas ustępowania znieczulenia o 2 segmenty
Lidokaina (Xylocain) jest stosowana w postaci 1 % roztworu z adrenaliną do analgezji oraz w postaci 2% roztworu z adrenaliną do znieczulenia. Dawka u osoby młodej wynosi 1,6 ml/segment, u ludzi starszych jest o połowę niższa. Początek działania występuje dość szybko, chociaż nawet przy stosowaniu roztworów 2% pełna blokada ruchowa nie zawsze zostaje osiągnięta. Rozprzestrzenianie się leku w okolicy krzyżowej jest złe.
Mepiwakaina (Meaverin, Scandicain) ma właściwości podobne jak lidokaina, jej czas działania jest jednak nieco dłuższy.
Prilokaina jest najmniej toksycznym amidem, jeśli nie zostanie przekroczona dawka 600 mg. Środek ten powoduje wyraźną blokadę czuciową przy minimalnej blokadzie ruchowej i jest szczególnie przydatny do krótkotrwałych operacji. Prilokaina nie jest stosowana w położnictwie (zob. rozdz. 37).
Bupiwakaina należy do długo działających amidów. Do uzyskania dobrego znieczulenia operacyjnego konieczne są stężenia 0,5-0,75%. Działanie leku następuje wolniej niż po lidokainie, natomiast rozprzestrzenianie się w okolicy krzyżowej podczas lędźwiowej iniekcji jest podobne. Dość często segmenty L5 i SI są objęte niewystarczającą blokadą. Podczas operacji w zakresie tych segmentów wskazane jest stosowanie 0,5% bupiwakainy z C02, ale można oczekiwać tylko niewielkiej poprawy.
Etidokaina działa podobnie jak bupiwakaina. Początek działania występuje szybciej, a blokada ruchowa trwa dłużej. Częściej jednak niż podczas stosowania bupiwakainy obserwuje się niewystarczającą analgezję operacyjną i pooperacyjną.
Ropiwakaina należy do długo działających anestety-ków lokalnych. Farmakokinetyczne właściwości w szerokim zakresie odpowiadają bupiwakainie, w farmakodynamice występują jednak różnice dotyczące kardiotoksyczności: w badaniach na zwierzętach ropiwakaina okazała się istotnie mniej kardioto-ksyczna od bupiwakainy. Podobnie jak bupiwakaina także ropiwakaina powoduje zróżnicowaną blokadę, ale czy również i tu występują korzystne różnice w porównaniu z bupiwakainą, jak uważają liczni autorzy, obecnie nie jest wystarczająco wyjaśnione. Do wykonania znieczulenia zewnątrzoponowego stosowane są 0,5-1% stężenia ropiwakainy, a do analgezji zewnątrzoponowej 0,2% roztwory. Czas działania ropiwakainy zbliżony jest do bupiwakainy i po dodaniu adrenaliny nie ulega wydłużeniu.
Przebieg znieczulenia jest po zastosowaniu wszystkich środków podobny. Początek działania, badany kłuciem igłą, występuje w miejscu punkcji po 5-10 min, następnie rozprzestrzenia się ku górze i ku dołowi, by po 20-30 min osiągnąć maksymalny zasięg znieczulenia. Po lidokainie i nie-piwakainie maksymalny zasięg znieczulenia utrzymuje się przez 1-1,5 godz., a po podaniu początkowej dawki bupiwakainy przez 2-3 godz.
Czas ustępowania blokady po lidokainie i me-piwakainie wynosi 15-30 min, przy czym analge-