6125494946

Psychologia mediów - historia, obszar badań i perspektywy    23

(1dependency theory) oraz oczekiwanie - wartość (expectancy-value theory). Według teorii zależności współczesny człowiek potrzebuje różnych informacji, aby móc normalnie funkcjonować, a dzięki mediom może mieć do nich dostęp. Zdaniem Melvina DeFleura i Sandry Ball-Rokeach (za: Giles, 2003, s. 24) istnieją trzy obszary „relacji zależnościowych”, jakie każdy z nas rozwija w kontakcie z mediami. Pierwszy związany jest z lepszym rozumieniem świata, siebie i innych (media dostarczają nam informacji, które nam to umożliwiają), drugi obszar dotyczy informacji, które pozwalają nam ORIENTOWAĆ SIĘ w świecie społecznym (podejmować określone działania), w końcu trzeci obszar zależności odnosi się do sfery rozrywki, jaką media nam oferują. Z kolei w świetle teorii oczekiwanie - wartość korzystamy z mediów, ponieważ oczekujemy, że zaspokoją nasze potrzeby, ale także dlatego, że ma to dla nas wysoką wartość, np. oglądamy programy rozrywkowe, aby się dobrze bawić, lub z tego powodu, że ktoś zachęcił nas do tego (Giles, 2003, s. 24)¹⁵.

Lata dziewięćdziesiąte XX wieku i początek XXI wieku.

Badania nad Internetem i nowymi mediami

Wraz z masowym dostępem do internetu oraz pojawieniem się technologii mobilnej, co całkowicie zmieniło sposób komunikowania się ludzi ze sobą i spowodowało wiele zmian nie tylko w obszarze inter- czy intrapersonalnym, lecz również społecznym, kulturowym, a nawet politycznym, psycholodzy zaczęli uważnie badać ten nowy i intrygujący obszar. Jedna z pierwszych badaczek internetu, Patricia Wallace, zauważa:

Jako środowisko działania człowieka internet jest czymś względnie nowym, lecz o jego wpływie dużo możemy się dowiedzieć, przyjrzawszy się mu bacznie z perspektywy psychologicznej. Jak dotąd niewiele przeprowadzono badań na temat zachowania w sieci, choć dziedzina ta szybko zdobywa sobie popularność wśród uczonych reprezentujących różne dyscypliny. Musimy więc zacząć niemal od zera; mamy dużą wiedzę na temat czynników, które warunkują nasze zachowanie w innych sytuacjach, i na ich podstawie możemy się doszukiwać istotnych paraleli (Wallace, 2004, s. 8).

15 Jarosław Klebaniuk (2004, s. 145-150) dokonał usystematyzowanej klasyfikacji psychologicznych motywów oglądania telewizji, które podzielił na: intrapersonalne (struktury-zacja czasu; utrzymanie odpowiedniego poziomu stymulacji; kontrola nad zdarzeniami; regulowanie własnych stanów emocjonalnych; funkcja terapeutyczna; budowanie obrazu świata; tworzenie wartości, postaw i motywów działania) i PSYCHOSPOŁECZNE (strukturyza-cja i regulacja kontaktów społecznych; dostarczanie modeli ról społecznych i relacji interpersonalnych; zastępcze zaspokajanie potrzeb społecznych).