628033138

6/1994

URANIA

181

Sądząc z obecnych tendencji w amerykańskiej szych amerykańskich rakiet, np. Deltą II. Był-astronautyce, przypuszczać należy, że lekki by to i tak spory sukces NASA próbnik zostanie jeszcze „odchudzony^ po czym

wysłany w jednym egzemplarzu którąś z tań-    Jacek Kruk

KRONIKA HISTORYCZNA

Pierwsi zwolennicy koperaikanizmu

Wyniki swych wieloletnich dociekań mate-matyczno-astronomicznych Mikołaj Kopernik w pełni przedstawił dopiero w dziele O obrotach. Drukiem ukazało się ono zaledwie parę miesięcy przed śmiercią wielkiego astronoma i od razu zdaje się uznane zostało za bestseller — jak dziś byśmy powiedzieli — ówczesnego rynku księgarskiego, choć - co koniecznie trzeba podkreślić - zawarta w nim wizja świata przyjmowała się bardzo powoli. Nie powinno to nikogo dziwić, teoria Kopernika była przecież — jak na owe czasy — zbyt nowatorska, a przy tym do jej zrozumienia niezbędny był pewien zasób wiedzy matematycznej, toteż nie może nas zaskakiwać fakt, że historykom nauki u-dało się zidentyfikować tak niewielu zwolenników kopemikanizmu z XVI wieku. I tak na przykład R. S. Westman w swej pracy The Copemicans and the Churches (God and Naturę, Berkeley 1985, s. 76-113) wymienia ich zaledwie dziesięciu:

1.    Georg Joachimus R h e t i c u s (1514-1574), matematyk i astronom niemiecki, syn lekarza z Feldkirch. W roku 1539 przybył do Fromborka w celu zapoznania się z dziełem Kopernika, stając się gorącym entuzjastą nowej teorii i jednym z inicjatorów wydania Obrotów. Odjeżdżając w roku 1541 z Warmii zabrał ze sobą rękopis dzieła i powierzył go norymberskim wydawcom.

2.    Michael Maestlin (1550-1631), matematyk i astronom niemiecki, profesor luterańskiej akademii teologicznej w Tybindze. Był nauczycielem i przyjacielem Keplera, któremu wpoił zamiłowanie do nauki o niebie i którego zapoznał z dziełem Kopernika.

3.    Christopher Rothmann (druga połowa XVI wieku), matematyk i astronom niemiecki, autor dzieła o trygonometrii, napisanego w latach 1580-1590, na którym znać silny wpływ kopernikowskiej Trygonometrii. Rothmann bronił i propagował teorię heliocentryczną.

4.    Johannes Kepler (1571-1630), astronom i matematyk niemiecki. Studiując w Tybindze teologię protestancką zapoznał się z astronomią Kopernika i stał się jej gorącym propagatorem. Odkryte przez niego trzy prawa ruchu planet unowocześniły teorię heliocentryczną.

5.    Giordano Bruno (1548-1600), filozof włoski, dominikanin, entuzjasta teorii Kopernika, którą próbował uogólnić. Głosił, iż Wszechświat jest nieskończony, trwający w wiecznej ewolucji i zamieszkały przez inne (oprócz ludzi) istoty rozumne.

6.    Galileo Galilei (1564-1642), fizyk, matematyk i astronom włoski. Za pomocą skonstruowanej przez siebie lunety odkrył góry na Księżycu, cztery największe księżyce Jowisza, fazy Wenus, plamy na Słońcu. Jako zwolennik poglądów Kopernika przeciwstawił je poglądom Ptolemeusza w dziele Dialog o dwu najważniejszych układach świata (Florencja 1632).

7.    Thomas D i g g e s (1546-1595), matematyk i astronom angielski, pierwszy tłumacz Obrotów na język angielski. Uznał za konieczne — jak mówi we wstępie — zakwestionować teorię Ptolemeusza wobec odkryć Kopernika, bardziej od poglądów aleksandryjskiego uczonego logicznych i matematycznie uzasadnionych. Sta-