628033459

no

MATERIAŁY

zycją, obrazującą życie kulturalne na Białorusi, jest przedmowa do pracy J. Barszczewskiego o charakterze etnograficznym: „Szlachcic Zawielnia, czyli Białoruś w fantastycznych opowiadaniach”. Podbereski nie był rewolucjonistą, ani radykalnym demokratą, jak oceniali go współcześni: Kraszewski, Syrokomla, którzy z nim po 1847 r. współpracę przerwali, czy też Feliński. Zajmował jednak poważne miejsce w publicystyce polskiej jako redaktor, popularyzator kultury polskiej na Litwie, wydawca w Petersburgu i tłumacz.

Nowy Korbut; Ciechowski; Czasopiśmiennictwo polskie na Litwie. Kwartalnik Literacki 1910; Limanowski: Historia demokracji polskiej. Warszawa 1946, cz. II, s. 150, 344; Limanowski: Pamiętniki. Warszawa 1957, s. 337; Tom ko wic z: Przyczynek do Holografii Syrokomli. Tygodnik Ilustrowany 1882; Feliński: Pamiętniki. Wyd. 2. Lwów 1911, t. I, s. 137—140.

Franciszek Trnka

RADZIEJEWSKA MARIA (1875—1911)

Urodzona 4V w Środzie, córka Władysława Józefa, kupca, później dyrektora uzdrowiska w Truskawcu. Wychowanka zakładu ss. Urszulanek w Krakowie. Wcześnie rozpoczęła praktykę dziennikarską w Katoliku (Bytom), którego właścicielem i redaktorem był jej stryj ks. Stanisław Radziejowski (1880—1888). Po jego przymusowym odejściu z Bytomia, wydawnictwo to w 1898 stało się spółką akcyjną. Akcje posiadała również Radziejewska. Jako przedstawicielka Katolika, w 1899 wzięła udział przy odsłonięciu pomnika Juliusza Słowackiego w Miłosławiu. Tu poznała Henryka Sienkiewicza, wyrazem czego zachowana korespondencja powieściopisarza oraz jej pamiętnik, przeznaczony dla Sienkiewicza. Krótko po tym wyjechała do Francji, a następnie do drugiego stryja do Chicago. Po dwóch latach wróciła do Bytomia, podejmując znów pracę dziennikarską w Katoliku. Po kilku latach porzuciła ją ostatecznie, wyzbywając się jednocześnie udziałów wydawnictwa. Osiadła w Poznaniu, następnie zamieszkała w Berlinie-Wilmersd orfie, zamieniwszy dziennikarstwo na przedsiębiorstwo handlowe. Tam zmarła tragicznie w r. 1911.

Księgi ewidencji ludności m. Środa; K. Łepkowski; Nie znane listy H. Sienkiewicza do Marii R. (1899—1907). Kurier Literacko-Naukowy. Dodatek Ilustrowanego Kuriera Codziennego, Kraków 1936. nr 31, 32, 33; J. Krzyżanowski: Dzieła H. Sienkiewicza. Warszawa 1954. T. 57, s. 321—322; L. Mikusiński: Wielkopolskie kontakty H. Sienkiewicza. Tygodnik Zachodni 1957 nr 19; B. Wachowicz: Marie jego. życia. Kraków 1972 (fot.).

W. K.

STEFAŃSKI ANTONI MARIAN (1865—1929), pseud. Stary Maciej, Antoni z Szamotuł, krypt. A. S.

Urodzony 18 V w Szamotułach, syn Juliana, kierownika szkoły ludowej., samouk. Z zawodu księgarz, pracował w księgarstwie w Poznaniu, Warszawie i Lwowie. Pracę publicystyczną i dziennikarską rozpoczął w 1895 na Górnym Śląsku, w wydawnictwie Karola Miarki w Mikołowie, jako redaktor ilustrowanego tygodnika Przyjaciel Rodziny (1895—1899 i 1901—1903). Opracowywał wychodzące u Miarki kalendarze w masowym nakładzie: Kalendarz Mariański i Rodzina Święta (1899—1901). Był współpracownikiem Katolika