6355536793

7. ROLA DRÓG W TRANSFERZE I ODPROWADZANIU WODY

I MATERIAŁU ZE STOKU

7.1. DROGI POLNE JAKO ŹRÓDŁO I TRASA TRANSPORTU ZWIETRZELINY

Na rolę dróg polnych, jako źródła zwietrzeliny i uzupełnienie sieci hydrograficznej w Karpatach fliszowych, zwracało uwagę wielu badaczy (Klimaszewski 1935; Froehlich, Słupik 1980, 1986; Froehlich 1991; Lach 1984; Soja 2002 i in.)-Kierując się wnioskami wyżej wymienionych autorów sprawdzono, czy w badanych zlewniach drogi uczestniczą w obiegu wody i transporcie materiału (zwietrzeliny). W tym celu w czasie wiosennych roztopów kartowano miejsca erozji i akumulacji, w których stwierdzano ślady działalności wód roztopowych. Były to głównie bruzdy, drogi, stożki napływowe i koryta potoków. Badanie przeprowadzono w zlewni Zalasówki, po roztopach typu solarnego, około tydzień po zaniku pokrywy śnieżnej. W dniu kartowania (16 marca 2009) zostały jedynie pojedyncze płaty śniegu w zagłębieniach. W korytach dopływów głównego cieku

oraz w jego górnym odcinku stwierdzono maksymalnie dwudziestocentymetro-

/

wy ślad wzrostu poziomu wody. Siady działalności wód roztopowych na drogach polnych i stokach zachowały się stosunkowo dobrze, gdyż w okresie badań nie były jeszcze użytkowane. Z powodu bardzo spokojnego przebiegu roztopów materiał uruchomiony został tylko na terenach pozbawionych pokrywy roślinnej (pola orne) i drogach polnych. Materiał został zakumulowany, tam gdzie były ku temu dogodne warunki terenowe. Zidentyfikowano kilkadziesiąt takich miejsc. Idąc od wierzchowiny w kierunku den dolin lokalizowano w pierwszej kolejności strefy akumulacji na polach i w bruzdach. Następnie na podstawie form prześledzono trasę grawitacyjnego odpływu. W większości przypadków (3/5) odpływ z pola odbywał się za pośrednictwem drogi. W trzech profilach pobrano próbki materiału, który był akumulowany w miejscach transportu (rzędy, bruzdy, koleiny i inne zagłębienia) i określono skład mechaniczny. Jeden z profili przedstawiono na rycinie 46 (1-4). Profile dobrano tak, aby możliwie jak najdokładniej odtworzyć drogę transportu materiału, co do którego znane było źródło pochodzenia (pole). Wyniki analizy granulometrycznej wykazały, że materiał pobrany w poszczególnych profilach jest bardzo jednorodny. Do 90% składu stanowią pyły. Reszta osadu to piasek drobnoziarnisty, przy czym jego udział minimalnie rośnie w korycie potoku. Należy to wiązać z dostawą materiału z podcięć. Skład mechaniczny osadów z próbek świadczy o tym, że materiał zdeponowany na różnych etapach transportu jest tym samym, który za pośrednictwem bruzd i dróg odprowadzany jest z pól do potoku lub akumulowany w dnie