• Konsultacje z organizacjami pozarządowymi
Przedstawicielom administracji publicznej konsultacje kojarzą się najczęściej z wymogiem konsultacji społecznych gotowych projektów aktów prawnych z ich potencjalnymi odbiorcami i nie obejmują innych nieformalnych sposobów komunikowania się z podmiotami zewnętrznymi. W efekcie administracja wskazuje na wypełnienie wymogów prowadzenia konsultacji społecznych powołując się na obowiązki formalne wynikające z aktów prawnych. Niestety dotyczą one późniejszych etapów niż prace legislacyjne, a konsultowane są nie założenia, a gotowy projekt aktu normatywnego. Wówczas jednak najczęściej nie jest już możliwe wprowadzenie do projektu istotnych zmian. Zostaje zatem zachowany obowiązek skonsultowania, ale wartość dodana tego procesu jest znikoma. Z tego pow odu warto by stosować konsultacje konsekwentnie - od początku do końca planowanego działania. Przyniesie to rozwiązanie najodpowiedniejsze dla wszystkich stron: występującej z zapytaniem, potencjalnych odbiorców i ich otoczenia .
Wg „Zasad dialogu społecznego”57 najważniejsze grupy i instytucje, które na ogól zapraszane są do procesu konsultacji to:
1) organizacje pracodawców,
2) samorząd gospodarczy,
3) społeczno-zawodowe organizacje rolników,
4) kościoły i związki wyznaniowe,
5) organizacje pozarządowe - stowarzyszenia i fundacje.
Polskie ustawodawstwo nie definiuje bezpośrednio i w osobnym akcie prawnym zagadnień konsultacji społecznych. Odniesienia do szeroko rozumianego dialogu społecznego zawarte zostały w podstawowym polskim akcie prawnym, tj. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej:
• „ Obywatel ma prawo do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne "58.
• „Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawą ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej”59.
• „Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska'™.
57 Zasady Dialogu Społecznego, przyjęte przez Radę Ministrów 22 października 2002 r.
58 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r„ Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483, zpoźn. zm., art. 61.
59 Ibidem, art. 20.
60 Ibidem, art. 74.