6700449375

Wiadomości Uniwersyteckie

3

CENTRUM

PROMUJE POLSKOŚĆ

w?/.

W piątek 5 marca 1993 r. na inauguracyjnym posiedzeniu Rady Naukowo-Programowej C entrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonu i Cudzoziemców Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (dalej: Centrum), zaszczyconym udziałem JM Rektora UMCS prof. dr. hab. Eugeniusza Gąsiora, wyrażono opinię, że dotychczasowa działalność tej ogólnouczelnianej jednostki organizacyjnej była bardzo udana, a jej plany na najbliższe lata są ambitne

Celem wyjaśnienia, co kryje się pod tak sformułowanym osądem, wypada przede wszystkim podać. iż Centrum zostało utworzone z fuzji b. Polonijnego Centrum Kulturalno-Oświatowego i b. Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców (I 1991). Od maja 1991 r dyrektorem Centrum jest prof. dr hab. Jan Mazur, a jego zastępcą — od lipca 1992 r. mgr Barbara Karczmarczuk. W czerwcu 1992 r. rektor UMCS nadał Centrum ..Regulamin", na podstawie którego cztery miesiące później powołał na trzyletnią kadencję 11 członków Rady Naukowo-Programowej. w tym jej przewodniczącego — dyrektora Centrum.

Warto wiedzieć, że w Centrum zatrudnionych jest 21 osób. w tej liczbie 16 nauczycieli akademickich. 4 pracowników inżynieryjno-technicznych i administracyjnych oraz 1 służby bibliotecznej. Specjalistyczny księgozbiór Biblioteki Centrum (od czerwca 1992 r. ze statusem biblioteki zakładowej) od lutego 1991 do początku marca 1993 r. wzbogacił się o 340 wol. i aktualnie liczy 6269 wol.

W ..Informacji" o pracy Centrum (1 lutego 1991 — 4 marca 1993), przedstawionej na pierwszym posiedzeniu Rady przez prof. J. Mazura, wybija się jako pierwszoplanowa jego działalność kształceniowa. prowadzona w formie długo- i krótkoterminowych kursów. W tym zakresie godne odnotowania są następujące, nie wymagające komentarza, fakty i liczby.

Razem w rocznym kursie przygotowawczym na studia wyższe w Polsce (tzw. roku zerowym) w latach akad. 1990/1991 i 1991/1992 uczestniczyło 151 osób ze Wschodu, a w bieżącym roku akad. szkoli się na nim 36 osób. Również w roku akad. 1992/1993 na rocznym kursie językowym dla nauczycieli ze Wschodu (Ukraina i Mołdawia) kształci się 18 osób.

W latach 1991-1992 w prowadzonych przez Centrum kursach wakacyjnych (trzystopniowe Studium Metodyki Języka Polskiego dla Nauczycieli ze Wschodu, kursy metodyczne i językowe dla nauczycieli ze Wschodu. Letnia-Szkoła Języka i Kultury Polskiej. Kurs Kultury Polskiej oraz trzystopniowe Studium dla Instruktorów Polonijnych Zespołów Folklorystycznych) wzięło udział 606 osób z 27 państw, w tym 450 ze Wschodu (Białoruś, Estonia, Kazachstan. Litwa. Łotwa. Mołdawia. Rosja. Ukraina i Uzbekistan).

Ponadto w specjalistycznych kursach dla studentów z USA (marzec — maj 1991 i czerwiec — lipiec 1992) uczestniczyło 20 osób.

A zatem łącznie w omawianym okresie z działalności dydaktycznej Centrum skorzystało, i częściowo korzysta w bieżącym roku akad., 831 osób. w tym 655 Polaków ze Wschodu.

Niemal od początku swego istnienia Centrum uprawia także działalność wydawniczą, której widocznymi plonami są: 2 książki — Problemy kształcenia Polaków ze Wschodu (Lublin 1992. s. 128) i Metodyka kształcenia językowego Polaków ze Wschodu (Lublin 1993, s. 204; nowość — tytuł dostępny na razie tylko w dyrekcji Centrum) — obie ze wstępami i pod redakcją Jana Mazura, zawierające referaty i komunikaty ze zorganizowanych przez Centrum 2 międzynarodowych konferencji, w grudniu 1991 r. w Kazimierzu Dolnym i w październiku 1992 r. w Lublinie (nb. w pierwszej z tych publikacji figurują 3 nazwiska współautorów z UMCS, a w drugiej — już 9); informatory o Centrum, opracowane przez J. Mazura, opublikowane w 1992 r. w języku polskim, angielskim (dwie edycje o różnych formatach), niemieckim i francuskim (tę ostatnią wersję przełożył z polskiego Tomasz Stróżyński) — wszystkie z wielobarwnymi okładkami; broszura autorstwa Marka Kędziora Po-land — a Country in the Heart of Europę (Lublin 1991, s. 40 + 2 mapki), będąca rodzajem przewodnika turystycznego dla anglojęzycznych słuchaczy kursów.

Plany Centrum na najbliższe lata w zakresie dydaktyki obejmują uruchomienie: a) studium kształcenia nauczycieli w drodze tzw. licencjatu (3 lub 4 semestry) i doskonalenia językowo-metodycznego (1-2 semestry) — na potrzeby Zachodu, a także dokształcania podyplomowego (1-2 semestry) — na potrzeby

Rada Naukowa-Programowa Centrum na

Zachodu, szczególnie Niemiec; b) praktyk językowych dla studentów polonistyki ze Wschodu; c) rocznego kursu specjalistycznego dla biznesmenów (przy partycypacji Wydziału Humanistycznego UMCS).

W sferze działalności edytorskiej przewiduje się opublikowanie przygotowywanych: a) podręczników (do nauki języka polskiego, historii Polski, geografii Polski i in.), przeznaczonych przede wszystkim dla Polaków ze Wschodu; b) podręcznika do nauki języka polskiego z komputerem (opracowanego przez zespół informatyków i polonistów z UMCS i KUL).

Do najpilniejszych potrzeb, wg dyrektora Centrum. należy: a) dobudowanie skrzydła do obiektu Centrum przy Weteranów 18 i ewentualne podwyższenie budynku o jedną kondygnację, co umożliwiłoby przeniesienie doń zajęć dydaktycznych z Domu Studenckiego UMCS ..Z" przy ul. Tomasza Zana 11; b) zorganizowanie minipracowni komputerowej, niezbędnej do zapoznawania z podstawami pracy na komputerze.

W dyskusji nad streszczonym wyżej tekstem ..Informacji o działalności Centrum..." członkowie Rady (wypowiedzieli się w niej kolejno: prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, prorektor UMCS. doc. dr hab. FJżbieta Rzewuska, mgr Agnieszka Bogucka, wicedyrektor Departamentu Współpracy z Zagranicą w MEN. prof. dr hab. Władysław Miodunka, dyrektor Instytutu Polonijnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. dr hab. Wiesław Sladkowski i p. Józef Adamski, prezes Fundacji Pomocy Szkołom Polskim na Wschodzie im. Tadeusza Goniewicza) zgodnie uznali, ze:

•    istnieje pilna potrzeba wprowadzenia w sposób obligatoryjny sensowniejszego i uczciwszego trybu rekrutacji kandydatów ze Wschodu na wszystkie formy kształcenia w Polsce, eliminującego do maksimum osoby przypadkowe (niekiedy nawet powiązane ze światem przestępczym);

•    celowe i pożądane jest stosowanie na rocznych kursach czy studiach stacjonarnych okresowych (np. w UJ regularnie co 5 tygodni) sprawdzianów, by w oparciu o ich wyniki móc dokonywć wcześniejszego ..odsiewu” słabych słuchaczy lub studentów;

•    słuszna jest koncepcja autorstwa prof. J. Mazura, aby kształcić za granicą (jednak nauczyciele akademiccy. także z UMCS. dystansują się od podejmowania pracy na Wschodzie wobec oferowanych im złych warunków materialnych), a dokształcać w Polsce;

•    należy skrócić czas kształcenia w Polsce, czemu służyć ma między innymi planowane uruchomienie tzw. licencjatu (trzyletnie studia stacjonarne bez magisterium);

•    nie rezygnując z dokształcania nauczycieli ze Wschodu systemem studiów stacjonarnych, trzeba również uruchomić studia typu zaocznego, korespondencyjnego, eksternistycznego;

•    kształceniem językowym powinno się objąć także Polaków z Niemiec (nb. MEN przyznało na 1993 rok 20 stypendiów dla przedstawicieli tamtejszej Polonii);

•    priorytetowym zadaniem Centrum powinien być rozwój naukowy pracujących w nim nauczycieli akademickich (w razie braku ochoty do podnoszenia kwalifikacji dyrekcja Centrum musi rozważyć celowość dalszego zatrudniania danej osofciy);

•    pierwszorzędną sprawą jest możliwie rychłe ym pierws/yni posiedzeniu (5 marca 1993)

Fol. Jan H Luhu-nie<

opracowanie i wydanie podręcznika o kształceniu językowym Polaków ze Wschodu (zadanie takie powierzyli Centrum UMCS przedstawiciele różnych Uczelni, obecni w styczniu 1993 r. na I Warsztatach Polonijnych w Krakowie:;

•    trzeba przygotować nowoczesne pomoce dydaktyczne do nauki języka polskiego, a mianowicie opracować stosowne scenariusze, na podstawie których można by wykonać filmy wideo w kierowanym przez dr. Stanisława Klimaszewskiego Zakładzie Środków Audiowizualnych na Wydziale Pedagogiki i Psychologii UMCS;

•    pielęgnując dobre tradycje należy popierać działalność. prowadzonego przez mgr. Stanisława leszczyńskiego (pod auspicjami UMCS od 1975 r.). Studium dla Instruktorów Polonijnych Zespołów Folklorystycznych. które przecież rokrocznie w lipcu czyni Lublin stolicą polskiego folkloru.

Rada Naukowo-Programowa stwierdziła jednoznacznie. że start Centrum był bardzo dobry, a jego ambitne zamierzenia na najbliższe i dalsze lata powinny być realizowane z żelazną konsekwencją. Wymaga to zaangażowania i dyscypliny oraz ciągłego doskonalenia się ze strony kadry nauczającej, a także życzliwości i wszechstronnej pomocy władz Uczelni i resortu. Tylko wtedy Centrum będzie mogło wykonywać swoje główne zadania w zakresie krzewienia polskości na miarę potrzeb i oczekiwań Polonii i Polaków z zagranicy.

Marek Zdrojewski

Post scriptum. Ciekawostką jest. że nieobecna, acz usprawiedliwiona, na piątkowym posiedzeniu Rady jej członkini mgr Anna Bogucka-Skowrońska. Senator RP. już w dniach 8 9 marca 1993 r. odwiedziła siedzibę Centrum UMCS w Lublinie, zapoznając się z programem jego działalności.

M Z.

METODYKA KSZTAŁCENIA JĘZYKOWEGO POLAKÓW ZE WSCHODU