672580797

116

Rym semantyczny — Rym urwany

Są, tu których grób uśmiechu ślad ostatni

[zatarł,

Są, które pachną piżmem, żywicą, hin-

[drangą,

Są, rzekłbyś, jako bogów ujidomy awatar. Rym — to wszystko: melodia, zapach

[i koloryt,

Myśl, forma, bicie serca. Słuchaj ty, co

[śpiewasz:

Niechaj z twych rond i ballad, sonetów,

[rifiorit

Dusza wytryska, ale rymu nie lekceważ!

(A. Lange: Rym).

Rym semantyczny. Rym w funkcji ekspresyjnej, podkreślającej wagę wyrazu dla treści. Służy temu celowi: umieszczenie wyrazu o szczególnej doniosłości uj ry-momanej klauzuli mersu, niezwy-kłość formy rymu (np. rym rzadki, bogaty), pozycja rymu (wewnętrzny) albo wprowadzenie rymu do wiersza białego. Np.:

Cień nad głową mistrza Wita Skalną paprocią zakwita.

(K. I. Gałczyński: Wit Stwosz).

Niechaj robotnik, strudzony Od wieku po wiek.

Powie ziemi rodzonej:

Jestem człowiek.

(W. Broniewski: Nadzieja).

Rym składany. Rym, w którym przynajmniej jeden odpowiednik jest rozłożony na dma wyrazy; zdarzał się uj nie uporządkowa-nych akcentowo mierszach śred-dniomiecznych, dziś przemażnie służy żartom. Np.:

Kto poznał panią Stefanią,

Ten irolał od innych pań ją.

(T. Boy-Żeleński: Stefania).

Rym słuchowy (akustyczny). Rym polegający na tożsamości lub bliskim podobieństwie brzmienia, ale nie zapisu (np. trąby — bomby ; grób — łup ; drutu — butów).

Rym stylistyczny. Rym pełniący funkcję instrumentacyjną albo se

mantyczną, a nie metryczną lub zwrotkotwórczą. Występuje często róumocześnie z innymi środkami stylistycznymi, np. powtórzeniami, anaforą, epiforą. nagromadzeniem itp. Np.:

NarwaJi bzu, naszarpali,

Nadarli go, natargeli,

Nanieśli świeżego, mokrego. Białego i tego bzowego

(J. T u u> i m : Rwanie bzu).

Rym sufiksalno - fleksyjny zob. Rym gramatyczny.

Rym ścisły (dokładny). Rym, którego odpowiedniki mają jednakowo uporządkowane akcenty, a tożsamość brzmienia obowiązuje od ostatniej samogłoski akcentowanej. Np.:

Historio, która wolno stygniesz W ruiny miast i rozpad ciał.

Co mi do ziemi plecy przygniesz 1 nie pozwolisz, abym trwał.

(J. Kott: Do przeszłości).

Rym ubogi (biedny). Rym męski, w którym odpowiedniki kończą się samogłoską ; jest wprawdzie ścisły, ale o najmniejszym możliwym obszarze współbrzmienia, ograniczony do jednej samogłoski (np. ja — dwa).

Rym ucięty. Rym, w którym jeden lub oba odpowiedniki stanowią tylko część nie dokończonego wyrazu. Np.:

Gdy ich, jak złota strzała Meleagra, Przeszyje pióro Pana Michała Gra...

(J. Słowacki: Beniowski).

Znalazłszy się w bardzo przykrej syt.. Upraszam wielce szanowne wyd.

O wypłacenie mi dwustu zło.

Rękopis będzie jutro. Pod sło.

(Z książki J. Tuwima: Pepaz dęba).

Rym urwany. Rym, w którym jeden z odpowiedników jest częścią słowa podzielonego i częściowo przeniesionego do następ-