CCF20120104016

222

ko semantyczne (modyfikatory), albo są luźnym wtrą:s-niem, nie związanym bezpośrednio ze składniową stru^zj-^ całej konstrukcji. Omówimy je teraz dokładniej, przywc--. : też to, o czym była mowa wcześniej.

2.5. Ogólny podział wyrazów ze względu na ich roe w wypowiedzeniach

Wszystkie wyrazy lub wyrażenia występujące » wypowiedzeniu jako jego elementy składowe można v. e: najogólniej podzielić na trzy główne grupy: składniki sy-taktyczne, operatory składniowe oraz modyfikatory treści.

1/Składniki syntaktyczne właściwe wchodzą * bezpośrednie związki składniowe, czyli w różne zależne s: semantyczno-gramatyczne (wzajemne, współrzędne lub podrzędne). Sąto wyrazy i wyrażenia pełnoznaczne, które ft-.c-rzą człony konstrukcji związanej współrzędnie (szereg: _r niewspółrzędnie (nadrzędno-podrzędne); np.

psy szczekają - dwa składniki pojedyncze (bez: średnie: psy, szczekają) tworzą tu konstrukcję zdaniową (za -zek główny podmiotu z orzeczeniem). Może ona być naste:-nie składnikiem w innej konstrukcji złożonej: psv szczeka z a karawana idzie dalej. Każde zdanie pojedyncze jest tu składnikiem zdania złożonego współrzędnie.

Rozważmy jeszcze takie przykłady konstrukcji niezdar c-wych :

nowa maszyna do pisania - trzy składniki pojedynes tworzą tu imienny związek rozwinięty: [nowa (maszyna do pisania)]. Konstrukcja maszyna do pisania - to samodzielny składnik nadrzędny, którego określeniem jest podrzędny składnik prosty: nowa. (Gdybyśmy jednak nie brali pod uwagę znaczenia składnika maszyna do pisania, czyli nie traktowali tego wyrażenia jako znaczącej całości - wtedy musielibyśmy op-223

ac :ę konstrukcję formalnie: jako związek, w którym nadrzęd-*en jest człon pojedynczy maszyna, a podrzędnikiem okre-ssa^m (jaka maszyna?) są dwa składniki: nowa, do pisania. laeżności te przedstawiają wykresy:

nowa    nowa    do pisania

kwiaty przed domem -dwa składniki: określany, czyli - przędny (kwiaty (jakie? które?) oraz określający (Wyraże--e przyimkowe) przed domem, jako składnik podrzędny.

cżemy też dodać więcej podrzędników, tworząc np. kon-—_kcję: piękne, białe kwiaty przed domem, o strukturze : zedstawionej na wykresie:

kwiaty

(które?) przed domem,    (jakie?)....,    (jakie?).....

-    wiemy już bowiem, że podrzędniki mogą tworzyć współrzędnie złożony składnik szeregowy.

Dla relaksu spróbuj znaleźć i określić omówione -.Yżej typy związków składniowych w poniższym wypo-■ edzeniu złożonym:

/.../Przeczytałam upragnione wiadomości trzykrot-

-    e, z pewnym trudem zmusiłam się do zaniechania czyta-

-    :a po raz czwarty pewnych fragmentów całkowicie prywatnych, i skupiłam się na fragmentach już mniej prywatnych

Joanna Chmielewska, Wszystko czerwone

*