672580802

120 Sens — Sirinent

Sens. Istotne znaczenie przekazy- j wane i przejmowane, zawarte m umownych i tuyobrażenioiuych sposobach przedstawiania treści psychicznych (uj mowie, w piśmie; w wyrazach, konstrukcjach językowych, obrazach, utworach).

Sentencja zob. Aforyzm. Gnom.

Sentymentalizm. Kierunek, który przejawił się w literaturze w XVIII i w początkach XIX wieku; w przeciwieństwie do racjonalizmu pierwszeństwo dawał »czu-łości serca«, a nie rozumowi, lubował się w nastrojach melancholijnych i sielankowych.

Septenar. Wers złożony z 7 stóp: jambicztiy, trocheiczny lub ana-pestowy; używany był w poezji starorzymskiej.

Septyma. Specjalny rodzaj strofy siedmiowersowej, złożony z je-denastozgłoskowców o układzie rymów aabccab. Np.:

W dwory ci£ wołam puste i ogrody ; Ducha lat dawnych szukać i pogody,

W zegarów starych wsłuchiwać się

[dźwięki;

Może, gdy w takie raz wnikniemy kraje, W majak uwierzym, co się sercu zdaje,

I może w białych jakich ganków chłody Cichy ptak szczęścia przyjdzie nam do

[ręki!

(M. Wolska: Z przedwojennej

[szuflady).

Serenada zob. Pieśń wieczorna. Seria zob. Wydawnictwo seryjne. Sestyna zob. Sekstyna.

Siatka akcentowa. Schemat rozmieszczenia akcentów językowych w wypowiedzeniu, niezależny od przedziałów między wyrazowych, budowy stopowej itp. Siatkę akcentową można odtwarzać tak dla prozy, jak i dla wierszy, a ta sa

ma siatka może charakteryzować rozmaicie uformowane szeregi foniczne. Np. ta sama siatka akcentowa (SssSsssSsSsSsSSssSsSssSss SssSsSssSssSs) odpowiada w prozie zdaniu, a zwrotce w poezji.

Wczoraj wieczorem po godzinie ósmej byłem sam u; domu, pisałem właśnie zadanie, a chciałem już skończyć, aby nareszcie je oddać.

Spojrzyj, Marylo, gdzie się kończą gaje, W prawo łóz gęsty zarostek,

W lewo się piękna dolina podaje, Przodem rzeczułka i mostek.

(A. Mickiewicz: To lubię).

Sielanka (Idylla). Pogodny utwór, idealizujący życie ludu na łonie przyrody; może mieć charakter epicki, liryczny, a nawet dramatyczny (dialogi).

Sielanka dramatyczna. Utirór dramatyczny o charakterze sielankowym. Np. F. Kniaźnin: Trzy gody.

Por. Scena pasterska.

Sielanka epicka. Dłuższy utwór epicki o motywach sielankowych, w którym autor stara się oddać rodzimy koloryt lokalny i zwyczaje ludu. Np. K. Brodziński: Wiesław.

Sielanka liryczna (Oda pasterska). Wiersz liryczny o charakterze sielankowym, najczęściej miłosny. Np. F. Karpiński: Tę-skność na wiosnę.

Silva rerum zob. Miscellanea.

Sirirent. Pieśń trubadura pozostającego w służbie możnego pana, zwykle o treści politycznej, niekiedy satyrycznej. Forma wzięta z poezji prowansalskiej o nie ustalonym ściśle układzie stro-ficznym; jedna z odmian składa się z czterowersowych zwrotek,