672580842

153

Wiersz heterosjjlabiczny — Wiersz kwadratowy

Ogólnik do ogólnika.

Pisarzy się style styka :

Tak powstaje stylistyka.

Dzieła męskie i kobiece Ma się w swojej bibliotece.

Na policach, w biurku, w tece.

Jak takt każe i taktyka,

Etyka i gramatyka —

Chwali się lub zło wytyka

Autor — papierośnicę.

Autorka — wdzięczne lice Okazują tej krytyce.

A krytyk pisze stronice,

1 rozwija wciąż granice ..

W dochodowej swej rubryce.

(J. Lemański: Krytyka).

Wiersz heterosylabiczny. Wiersz łączący frazy o różnej ilości sylab. Np.:

Dzbanie mój pisany,    (6)

Dzbanie polewany :

Bądź płacz, bądź żarty, bądź

gorące wojny, (11)

Bądź miłość niesiesz — albo

[sen spokojny.

Jakokolwiek zwano    (6)

Wino, co ui cię lano,

Przymkni się do nas, a daj

[się nachylić : (11) Chciałbym twym darem gości

(swych posilić.

(J. R o c h a n o w s k i: Pochwala wina).

Wiersz izosylabiczny. Wiersz

złożony z wersów o jednakowej

ilości sylab (sylabiczny, sylabo-

toniczny). Np.:

Idzie sobie pacholę    (7)

Przez zagony, przez pole :

Wielki micher, ulema,

A to idzie a śpiema.

(T. Lenart o m i c z : Duch sieroty).

Wiersz jednorymowy (Monorym). Utuór lub fragment złożony z wersów połączonych jednym rymem aaaa... Ten sposób rymowania daje tak małe możliwości artystycznego zharmonizowania z treścią, że służy albo grafo-mańskim wierszydłom, albo ich żartobliwym naśladownictwom.

Np. J. Tuwim: Rym na — eść. Wyjątkowo wielokrotny rym powtarzany w wersach sąsiednich sprzyjać może nadaniu specjalnego rytmu. Np.:

Hej-że, chłopcy, hej!

Z mirchóm, hal i kniej!

Potokami,

Jeziorami,

Wirszpczkami,

Turniczkami,

Za orłami,

Kozicami,

Od krzaka do krzaka,

Z buczaka na pniaka !

(J. Kaspromicz: Taniec zbójnicki)

Wiersz karmelkowy. Określenie pochodzi od zwyczaju (XIX w.) drukowania krótkich, sentymentalnych wierszyków na opakowaniach cukierków. Nazwą tą określano albo utwory o małej wartości, staroświeckie salonowe erotyki, albo ich żartobliwe naśladownictwa (np. A. A s n y k : ffar-melkowy wiersz). Przykłady autentycznych wierszyków karmelkowych podaje J. Tuwim w zbiorze : Cicer cum caule, czyli groch z kapustą.

Wiersz korelatywny (Versus cor-relativi). Utwór sztuczny, dziwaczny, w którym wyrazy jednego wersu łączą się znaczeniowo z odpowiednimi wyrazami w następnym wersie. Np.:

Przycierpi: święty, lekarz, kłamca,

[skąpy głodu Dla: duszy, ciała, sławy, większego

[dochodu.

[Co ma znaczyć : Przycierpi głodu: święty [dla duszy, lekarz dla ciała itd.].

(W. Sierakowski: Igraszki uczone-

[go dowcipu 1801).

Wiersz kwadratowy (Versus qua-dratus). Utwór, w którym wyrazy można czytać w zwykłej kolejności wersami albo pionowo, tj. odpowiadające sobie w kolejnych wersach (wzdłuż kolumny), a