672580852

102 Zwarcie międzystroficzne — Źródło

Zwarcie międzystroficzne. Prze-rzutnia pomiędzy ostatnim wersem jednej strofy a pierwszym następnej. Np.:

Wychodzisz zatumaniony. zasnuty, zakiniony, przez wietrzne peryferie wędrujesz i myślisz, że

Najlepsze te małe kina, gdzie wszystko się zapomina : że to gospoda ubogich, którym dzień spłynął źle.

tK. I. G a ł c z y ń s ki: Małe kina).

Por. Strofa otwarta.

Zwarcie między wierszowe zob. Przerzutnia.

Zawrcie wewnętrzno-wierszo-

we. Zatarcie średniówki przez tok składniowo-intonacyjny, nie dopuszczający w tym miejscu pauzy. Np. (5 -|- 6):

Malczewski coraz/ to częściej mi śni się: Kilka chwil przy nim/tak mi są przytomne, Że twarzy jego/niemal rys po rysie, Piękne, szlachetne,/ po dziś dzień je

[pomnę —

Zwiędły, bo już go/ dogryzały smutki. Spółukraiński/ śpiewak ja młodziutki, Skaczę, bywało,/ rad, a radziej płaczę:

On pomrukuje do/ mnie w głos przygany:

»Ej, tyś tu tabun/ przypędził, Kozacze,

I tęsknisz nazad/ tu step, zasumowany !« '

(J. B. Zaleski: Malczewski w War-

[szawie).

Por. Średniówka zatarta.

Związki przyczynowo - skutkowe. Powiązanie motywów na podstawie praw przyczynowych; jest sprawdzianem prawidłowej motywacji i interpretacji rzeczywistości przedstawionej oraz systemem racjonalizującym treść litworu.

Zwięzłość stylu zob. Styl zwię-zły.

Zwrot językowy. Spoista grupa wyrazów, która uzyskała w języku pewną stałość (np. iść za mąt -, trzy po trzy itp.).

Zwrot retoryczny. Konstrukcja składniowa o specjalnej funkcji, służąca ożywieniu, niezwykłości stylu oraz wywołaniu pożądanego wrażenia. Tradycyjna poetyka wyróżniła szereg takich konstrukcji, nadając im specjalne nazwy. Zob. też: Antyfraza. Antymetabola. Apostrofa. Diafora. Gra słów. Ironia. Nagromadzenie. Niedomówienie. Oczekiwanie. Odwrotnia. Opuszczenie. Paralipsa. Poprawienie się. Powątpiewanie. Po wierzanie. Powtórzenie. Prozo-popeja. Przeciwstawnia. Pytanie retoryczne. Stopniowanie. Uprzedzenie. Wykrzyknienie retoryczne. Zamilknięcie. Zezwolenie.

»Zwrot na stronie«. Rodzaj monologu scenicznego ograniczający się do krótkiej uwagi, do wypowiedzenia głośno swych myśli przez postać sceniczną. Ten techniczny sposób powiadamiania widzów przez »mówienie do siebie«, którego niby nie słyszą osoby na scenie, często używany w dawniejszym teatrze, zwłaszcza w komediach, został w nowoczesnej sztuce dramatycznej zastąpiony innymi środkami, zwiększającymi realizm i iluzję przedstawienia,

Por. Monolog sceniczny.

Zwrotka zob. Strofa.

—

Źródło. Dokument albo dzieło, z którego czerpie się materiały

do pracy naukowej lub utworu literackiego.