6770510933

mgr Piotr Seweryn Rosoł

Literatura i patologiczne. Historia uwiedzionego podmiotu w pisarstwie Witolda Gombrowicza i Jeana Geneta. Wprowadzenie

Witold Gombrowicz w Dzienniku: „Genet! Genet! Wyobraźcie sobie, co za wstyd, przyplątał się do mnie ten pederasta, ciągle za mną chodził, ja idę ze znajomymi, a tu on na rogu, gdzieś, pod latarnią, i jakby kiwał... daje mi znaki! Zupełnie jakbyśmy byli z tej samej branży! Kompromitacja! A także - możliwość szantażu! Przed wyjściem z hotelu wyglądałem przez okno... nie ma go... wychodzę... jest! Jego plecy stulone zerkają na mnie!” (Dz III, s. 133)¹. Genet, nieoczekiwany znak władzy, Jest wszędzie - nie dlatego, że wszystko obejmuje, ale dlatego, że zewsząd się wyłania”², Genet, znak pragnienia, przeciwnie, to inny we mnie, który nieoczekiwanie przekroczył moje ciało. Wyłania się w spojrzeniu i patrzy, a patrząc, zawłaszcza swój obiekt, uwodzi go, odciąga na bok, gdzieś, za róg, przyciąga do siebie z dala od znajomych, wytrąca z oczywistości świata, przezroczystości języka. Z pewnością uwodzenie, seducere, „jest obietnicą spełnienia pragnienia, na ten jeden raz wyłonionego spod powierzchni (duszy, ciała, skóry, świadomości), powołaniem do momentalnego istnienia tego, co skrywane, a co nagle odnajduje swoje przeznaczenie,

1

   Teksty Witolda Gombrowicza cytuję za wydaniem: W. Gombrowicz, Dzieła, pod red. J. Błońskiego, a później też i J. Jarzębskiego, Kraków 1986-1996, używając następujących skrótów: B - Bakakaj (-Dzieła, t. I), T - Trans-Atlantyk (=Dzieła, t. III), D - Dramaty (=Dzieła, t. VI), H - Publicystyka, wywiady, teksty różne 1939-1963 (=Dziela, t. XIII, tu opublikowana jest m.in. Historia (Operetka) Fragmenty). Inne teksty cytuję za późniejszymi wydaniami wedle następującego klucza: F - Ferdydurke (-Dzieła, t. II), Kraków 2005, K - Kosmos (=Dzieła, t. V), Kraków 2000, Ó - Opętani (=Dzieła, t. XI), Kraków 1999. WPA - Wspomnienia polskie. Wędrówki po Argentynie, (=Dzieła, t. XV), Kraków 1999. Dziennik, Testament i teksty rozproszone podaję według paginacji z wydania jubileuszowego (Kraków 2004): Dz I - Dziennik 1953-1956 (=Dzieła, t. VII), Dz II - Dziennik 1957-1961 (=Dzieła, t. VIII), Dz III - Dziennik 1961-1969 (=Dzieła, t. IX), V I - Varia I. Czytelnicy i krytycy, V II - Varia II. Polemiki i dyskusje, V III - Varia III. List do Ferdydurkistów, R - Testament. Rozmowy z Dominiąue de Roux. I w końcu P — Pornografia, Paryż 1960.

2

   M. Foucault, Historia seksualności, przel. B. Banasiak, T. Komendant i K. Matuszewski, Warszawa 1995, s. 84. ..Władza jest wszędzie - nie dlatego, że wszystko obejmuje, ale dlatego, że zewsząd się wylania".