Aktualnie najbardziej efektywnym rozwiązaniem dla większości państw członkowskich Unii Europejskiej ze względów na ekonomikę jest wykorzystywanie małych elektrowni wodnych, o spadzie niskim i bardzo niskim, które mają znaczny udział w europejskich zasobach hydroenergetycznych. Możliwość taką potwierdza różnica pomiędzy ekonomicznie uzasadnioną wartością potencjału hydroenergetycznego, a rzeczywistym jego wykorzystaniem, która wynosi ok. 250 TWh/a, co odpowiada wartości 55 GW mocy zainstalowanej.
Hydroenergetyka w Polsce
Hydroenergetyka nie odgrywa w Polsce znaczącej roli, gdyż w kraju brak jest dobrych warunków hydrologicznych do jej rozwoju, w szczególności sprzyjających budowie wielkich elektrowni wodnych. Wynika to z nizinnego ukształtowania większości terytorium kraju, niewielkiego spadku koryta rzek, małej ilości opadów oraz dużej przepuszczalności gruntów. Ograniczone zasoby wody wiążą się z jej niewielką energią, której potencjał szacuje się na 13,65 TWh/rok, a zasoby techniczne na 11,95 TWh/rok.
Potencjał energetyki wodnej nie jest równomiernie rozłożony na terenie Polski, gdyż w ok. 77,6% (9,27 TWh/rok) skupiają się na Wiśle i jej dopływach, w 20,1% (2,4 TWh/rok) na Odrze wraz z dopływami, zaś w 2,3% (280 GWh/rok) na pozostałych rzekach (głównie Pomorza i Pojezierza Mazurskiego). Oprócz 128 elektrowni wodnych w hydroenergetyce zawodowej funkcjonuje w Polsce duża, szacowana aktualnie na 5165 \ liczba małych elektrowni wodnych, których moc nie przekracza zwykle 100 kW, a łączny potencjał wynosi w przybliżeniu 1,7 TWh/rok.
W elektrowniach wodnych zainstalowane jest jedynie nieco ponad 2,2 GW, co stanowi niespełna 6,5% mocy zainstalowanej w elektrowniach oraz ok. 15% naturalnych zasobów technicznych polskich rzek. Ponad połowę mocy zainstalowanej we wszystkich krajowych hydroelektrowniach (1,37 GW) skupiają w sobie trzy elektrownie szczytowo-pompowe: Żarnowiec (716 MW - rys. 8), Porąbka (500 MW) i Żydowo (150 MW). Elektrownie szczytowo-pompowe nie należą do odnawialnych źródeł energii. Świadczą one usługi regulacyjne, umożliwiając reakcję w sytuacji gwałtownego wzrostu obciążenia systemu elektroenergetycznego oraz dostarczając energii w szczytach obciążenia.
-
Rysunek 8. Elektrownia szczytowo-pompowa w Żarnowcu (Źródło: Google Earth)
Hydroenergetyka w Polsce, proekologia.pl. Szczecin 2009.