DSCN2444

*40

Marek Rvmsza

r<r

wych, W lalach dziewięćdziesiątych w większości państw członkowskich I b znacząco wzrosło zatrudnienie w sektorze obywatelskim⁵⁵. Zdecydowanie najwięcej pracowników jest zatrudnionych w stowarzyszeniach i fundacjach; kryzys przechodzą z kolei organizacje o charakterze w/ajemnosciowym - obserwujemy proces ich komercjalizacji i tak zw anej demutualizacji w kładu (przekształcania się w przedsiębiorstwa i spółki akcyjne). Dynamicznie rozwija się za to spółdzielczość socjalna. tworząca miejsca pracy dla osób ze środowisk marginalizowanych, zwłaszcza na południu (Francja. Włochy. Hiszpania) i północy Europy (Dania. Finlandia. Szwecja)⁵⁶. Sektor ekonomii społecznej to w tych krajach istotny zbiorowy pracodawca na lokalnych rynkach pracy.

W podejściu aktywizującym ujawniają się silne tendencje redukcjo-nistyczne w definiowaniu obszaru aktywności państwa w ramach polityki społecznej oraz określaniu adresatów programów socjalnych. Zauważamy koncentrację na rynku pracy i osobach bezrobotnych, niedostrzeganie dominującej w systemie zabezpieczenia społecznego (także obecnie) roli ubezpieczeń społecznych czy - szerzej - powszechnych programów socjalnych, przecenianie zaś znaczenia programów selektywnych realizowanych przez instytucje pomocy społecznej⁵⁷. Z kolei, w kontekście samej pomocy społecznej koncepcja APS koncentruje się na jej funkcjach usamodzielniających beneficjentów, kosztem funkcji opiekuńczych. W skrócie można powiedzieć, że w koncepcji APS zasiłki pieniężne powinny być „obudowane" pracą socjalną i wypłacane możliwie krótko⁵⁸; wymuszanie popytu na pracę oraz podtrzymywanie zatrudnienia socjalnego może zaś mieć charakter interwencji strukturalnej.

Koncepcja APS ma różne zastosowanie w poszczególnych obszarach polityki społecznej. Spośród pięciu działów, analizowanych w niniejszym tomie, odciska swoje piętno na systemie pomocy społecznej, polityce zatrudnienia oraz systemie edukacji (kształcenie ustawiczne). Cechuje ją stosunkowo niewielka użyteczność do analizy zmian w systemach ubezpieczeń społecznych. Można jedynie mówić o aktywizacji

W

%

wn

i® okres J t ptómei

"ąaaoi

⁵ A Strategie Challenge.... ap.cit._% s. 17-18.

Por. E. Lei. Europejskie doświadczenia w sprawie przedsiębiorczości społeczne....

op.cit.

W ubezpieczeniach społecznych świadczenia ze swej natury mają charakter roszczeniowy i ich wypłacie nie mogą towarzyszyć działania aktywizujące.

Ten aspekt modelu APS odpowiada amerykańskiej koncepcji workfare. Por. J. Kerlin. Reforma pomocy społecznej w Stanach Zjednoczonych, w: E. Leś (red.). Pomoc społeczno ■ .#» '_

SKS

\W