683539547

mogą przedostawać się do produktów spożywczych z otaczającego środowiska (przemysł, transport, rolnictwo, zanieczyszczenia mikrobiologiczne), w wyniku procesów technicznych (migracja zanieczyszczeń z opakowań, środki myjące, dezynfekujące), w trakcie procesów produkcyjnych (nawozy mineralne, pestycydy, stymulatory wzrostu, leki, hormony), czy też mogą to być substancje dodatkowe [Sobczyk 1997a, 1998b, 1999a, 1999c, 1999d]. Nie wykazano żadnej korelacji między wiekiem badanych a poprawnością odpowiedzi.

80

60

40

20

□brak IZ3 dostateczna E3 zadowalająca QXI dobra

100

0

1    2    3    4    6    6    7

numer pytania

Ryc. 11. Jakość odpowiedzi respondentów z Francji na pytania 1-7 (%)

[opr. własne]

Pytanie numer 2 dotyczyło rodzajów substancji obcych, które mogą migrować do produktów spożywczych. Niestety, odpowiedzi na to pytanie są mało satysfakq'onujące. Jedynie około 17% respondentów umiało wymienić dwa rodzaje zanieczyszczeń (zwykle metale ciężkie, pestycydy, bakterie). Zdecydowana większość (71%) podała tylko jeden rodzaj. Byli też tacy (12,5%), którzy nie udzielili odpowiedzi. Jest to dużym zaskoczeniem, gdyż przykładów zanieczyszczeń i substancji obcych można wymienić kilkadziesiąt (np. substancje dodatkowe: barwniki, konserwanty, emulgatory, przeciwutleniacze; leki, hormony, detergenty).

Do oceny wiedzy respondentów posłużyło także pytanie nr 3. Tu należy podkreślić, że zdecydowana większość (67%) udzieliła poprawnej odpowiedzi, zaznaczając, że pestycydy są to środki ochrony roślin i substancje szkodnikobójcze. W pewnych przypadkach odpowiedzi były nie-

132