6862717409

Wiadomości Uniwersyteckie 19

Święto nauki

SYMPOZJA POLSKIEJ AKADEMII MEDYCYNY

JĘZYK MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH

Podczas pięknych tegorocznych dni majowych, już po raz siódmy, Polska Akademia Medycyny utrwalała w Kalendarzu Polskim nadzwyczajne święto. Nadzwyczajność święta polega na tym, że jednoczy ono cechy wielu rodzajów świąt występujących w Roku Polskim, przy zachowaniu swej oryginalności. Jako zasadnicze ŚWIĘTO NAUKI odznacza się niektórymi cechami świąt narodowych i międzynarodowych, kościelnych i świeckich, związanych z porami roku i nie związanych z porami roku. W odróżnieniu jednak od tych wszystkich świąt, które są dniami wolnymi od pracy, nasze nadzwyczajne święto tętni pracą. Czas wreszcie zdradzić jego imię: Międzynarodowe Sympozja Polskiej Akademii Medycyny.

Z wielu względów coroczne, majowe Sympozja zasługują na miano ŚWIĘTA NAUKI. Odświętny charakter nadają sympozjom przede wszystkim uczestniczący w nim ludzie. Bo przecież na co dzień nie zbiera się tak bardzo elitarna, licząca około stu osób korporacja, jaką jest Polska Akademia Medycyny. Skupia ona wybitnych profesorów medycyny i nie mniej wybitne, ale mniej liczne grono profesorów psychologii, prawa, socjologu, pedagogiki, antropologii i filozofii z całego świata (z lubelskiego środowiska naukowego należą do niej prof. Radzisław Sikorski z Akademii Medycznej i autor tego tekstu). Wśród członków Polskiej Akademii Medycyny, wespół zbierających się podczas Sympozjów, znajdujemy nazwiska wielu: laureatów Nagrody Nobla, wielokrotnie utytułowanych dyplomami doctor honoris causa, byłych i obecnych rektorów i dziekanów wyższych uczelni, prezydentów i prezesów krajowych i międzynarodowych akademii i stowarzyszeń naukowych.

W dniach 29-30 maja 1995 r. na Wydziale Humanistycznym UMCS odbyła się międzynarodowa konferencja na lemat: „Gwary wschodniosłowiańskie w Polsce". Organizatorami były Zakład Filologii

Ukraińskiej oraz Sekcja Filologii Białoruskiej Instytutu Filologii Słowiańskiej.

Jest to pierwsza lego rodzaju konferencja, integrująca wyniki badań gwar z terenu wschodniej Polski (staroobrzędowców, ukraińskiej i białoruskiej). Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że konferencja została zorganizowana w Lublinie przez Instytut Filologii Słowiańskiej - ośrodek, w którym od lal prowadzone są badania gwar wschodniego pogranicza.

Powołanie przed kilkoma laty na naszym Uniwersytecie ukrainislyki i białorutenistyki, poza realizacją określonych celów dydaktycznych, obliguje oba zespoły do zintensyfikowania badań naukowych poświęconych kulturze i językowi Ukrainy i Białorusi. Organizatorzy postawili sobie za cel: określić, jaki jest dotychczasowy stan badań nad językiem mniejszości wschodniosłowiańskich w Polsce oraz w jakim kierunku powinny być prowadzone badania w najbliższym (i dalszym) okresie. Określenie perspektyw badawczych, już dzisiaj, jest szczególnie ważne, ze względu na szybką asymilację gwary.

Tak pomyślane cele konferencji realizowane były w czasie dwudniowych obrad przez znawców problematyki, slawistów z Polski oraz językoznawców z Ukrainy i Białorusi.

Zakres zagadnień poruszanych podczas obrad był różnorodny. Przedstawione na konferencji referaty dają się umieścić w dwóch grupach tematycznych. Do pierwszej należą takie, w których referenci dokonywali syntezy dotychczasowej wiedzy na lemat języków mniejszości wschodniosłowiańskiej w Polsce (Rosjan, Białorusinów, Ukraińców) oraz proponowali określone badania na przyszłość - prof. Iryda Grek-Pabiso-wa (Warszawa), prof. Irena Maryniakowa (Warszawa), prof. Michał Lesiów (Lublin), dr hab. Feliks Czyżewski (Lublin), dr Michał Sajewicz (Lublin).

Były też wystąpienia dotyczące szczegółowych zagadnień języka, jego odmianek terytorialnych na

Zaiste i miejsca obrad Sympozjów bywają odświętne - wysmakowane estetycznie komnaty Zamku Królewskiego i Pałacu na Wodzie w Łazienkach Królewskich. Sesje plenarne, inaugurujące Sympozja, wytrzymują porównanie z najpiękniejszymi świątecznymi ceremoniami kościelnymi. Tu i tam odczuwa się podmosłość chwili, tu i tam odświętność podkreśla ubiór i zachowanie obecnych, tu i tam treść merytoryczną wzbogaca się starannie dobraną muzyką, tu i lam miejsce uroczystości może zachwycać swym pięknem. Gdy jednak świąteczne ceremonie kościelne są w swej treści i formie zasadniczo powtarzalne, odświętność naszych Sympozjów charakteryzuje niepowtarzalność.

Uderzać przede wszystkim musi trafność doboru tematyki obrad Sympozjów, jednocześnie podkreślająca ich niepowtarzalność. Ogólnie rzecz ujmując jest to problemlyka humanistyczna, integrująca to, co medyczne, z tym, co niemedyczne, to, co narodowe, z tym, co międzynarodowe, to, co lokalne, z tym, co uniwersalne, to, co świeckie, z tym, co sakralne. W szczególności podczas obrad Sympozjów rozważano problemy: humanizacji postępu naukowego i postępu technicznego w medycynie, kształtowania założeń medycyny holistycznej, czyli ujmującej jej zagadnienia w sposób całościowy, interakcji miłości i medycyny w koncepcjach człowieka, wyzwań rzuconych medycynie u progu XXI w., odwiecznych, ale zmiennych relacji lekarz-pacjent. Niemal na wszystkie te tematy prezentowałem referaty włączone do sesji plenarnych. Rezultaty obrad uczestników Sympozjów publikowane są w formie książkowej i dostępne zaniteresowanym w bibliotekach.

obszarze Polski, wpływów czy interferencji, będących rezultatem kontaktu różnych systemów językowych

-    mgr Anna Zielińska (Warszawa), dr Nina Barszczewska i dr Jadwiga Głuszkowska z Warszawy, mgr Lucyna Zienkiewicz (Lublin), mgr Tatiana Kołodyn-ska (Lublin), mgr Jarosław Honczar (Żytomierz). Mówiono o języku przesiedleńców z Chełmszczyzny na Wołyń - prof. Hryhoryj Arkuszyn (Łuck) oraz o aspekcie etnokulturowym Wielkiego Tygodnia w obrzędowości mieszkańców wsi Hola na Podlasiu

-    mgr Tadeusz Karabowicz (Lublin).

Ważne znaczenie dla poznania języka mają badania onomaslyczne (nad nazwami terenowymi i osobowymi - szczególnie w aspekcie historycznym). Tym problemem zajęli się dr Lidia Citko (Białystok), dr Mikołaj Roszczenko (Lublin), dr hab. Leonarda Dacewicz (Białystok), prof. Stefan Warchoł (Lublin), dr Bogusław Nowowiejski (Białystok).

Ostatni blok tematyczny to próba odpowiedzi na pytanie: jak badać obszary pograniczne, spokrewnione kulturowo i językowo; czy wskazywać na te elementy, które je różnią, czy łączą; jaka jest rola w tym względzie prac regionalnych (np. atlasów) - dr hab Halina Pękowa (Lublin), prac ogólnych (np. OLA) - prof. Barbara Falińska (Białystok), prof. Pawło Hrycenko (Kijów). Ważne stały się tu spostrzeżenia, że badania gwar po obu stronach granicy powinny byc koordynowane (dr Zenodij Byczko, Lwów), natomiast granice polityczne nie powinny stanowić przeszkody w prowadzeniu wspólnych ekspedycji, narad (prof. Tamiła Pańko, Lwów).

W podsumowaniu prof. M. Lesiów stwierdził potrzebę kontynuacji przez Instytut Filologii Słowiańskiej tego rodzaju spotkań w celu wymiany doświadczeń oraz weryfikacji rezultatów badań w zakresie gwar pogranicza polsko-ukraińskiego i polsko-białoruskiego.

Plon konferencji, wraz z dokładną bibliografią poświęconą omawianym zagadnieniom, opublikowany zostanie w kolejnym tomie „Rozpraw Slawistycznych".

Kazimiera Karabowicz

Fol. Beau Anna Cci tak

Nie sposób byłoby nie zauważyć, że Polska Akademia Medycyny potrafi doceniać trud ludzi nauki mierzony ich osiągnięciami. Dla wyrażenia uznania ludziom wybitnie zasłużonym dla medycyny Akademia przyznaje Złoty Medal Medicus Magnus. O nadzwyczaj wysokim prestiżu tego medalu świadczy fakt, że dotychczas Akademia przyznała go 15 osobom na świecie, wśród nich 5 laureatom Nagrody Nobla (z Lublina otrzymał medal jedynie Radzisław Sikorski). Słowa sentencji utrwalone na dyplomie poświadczają, że „Złoty Medal Medicus Magnus nadawany jest za wybitne zasługi dla rozwoju i humanizacji medycyny... Jest on symbolem wdzięczności dla tych, którzy tworzą nieprzemijające wartości. Dla tych, którzy znaleźli miejsce w historii oraz ludzkich sercach i umysłach".

Organizatorem i prezesem Polskiej Akademii Medycyny pozostaje prof. Kazimierz Imieliński - bez wątpienia wybitny uczony i wspaniały człowiek Jest autorem 46 książek i kilkuset rozpraw naukowych opublikowanych w 11 językach Wypełnia obowiązki prezesa Polskiej Akademii Wiedzy Seksuologicznej, Kanclerza Kapituły Medalu „Gloriae Medicinae", Kierownika Zakładu Seksuologii i Patologii Więzi Międzyludzkich w Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie. Cieszy się członkostwem honorowym i rzeczywistym wielu akademii i stowarzyszeń naukowych polskich i zagranicznych. Został uhonorowany licznymi odznaczeniami i nagrodami naukowymi krajowymi i międzynarodowymi To dzięki przede wszystkim jego koncepcjom, zdolnościom oragmzacyjnym i przedsiębiorczości Sympozja Polskiej Akademii Medycyny przeradzają się w święto Nauki.

Na Ue ogólnej mizerii nauki polskiej aktywność Polskiej Akademii Medycyny wyróżnia się nader korzystnie. Dzięki lej aktywności, potwierdzanej wybitnymi osiągnięciami jej Członków, ich spotkania mogą się stawać prawdziwym świętem Nauki.

Kiedyś prof Stefan Symotiuk, redaktor „Wiadomości Uniwersyteckich", poprosił mnie o przygotowanie tekstu na temat zasad modelowego czy leż wzorcowego organizowania konferenqi naukowych. Zanim zdołam spełnić Jego prośbę, jeśli w ogóle, tymczasem mogę z pełnym przekonaniem stwierdzić, że Międzynarodowe Sympozja Polskiej Akademii Medycyny kształtują jak najlepsze wzory w tym zakresie, godne wiernego naśladowania.

Roman Tokarczyk