6771815093

użytkowych tworzyw sztucznych pod wpływem podwyższonej temperatury. Spośród najbardziej popularnych metod oznaczania odporności cieplnej wyróżnia się metody Vicata i Martensa.

Metoda Vicata polega na określeniu temperatury, w której znormalizowana, tępa igła stalowa o określonej powierzchni przekroju, pod działaniem określonego obciążenia, zagłębi się w powierzchnię próbki na głębokość 1 mm, przy równomiernym wzroście temperatury. Wartość tej temperatury (w stopniach Celsjusza) podaje się jako temperaturę mięknienia według Vicata (VST -Vicat Softening Temperaturę).

Metoda Martensa polega na określeniu temperatury, w której znormalizowana próbka poddana obciążeniu stałym momentem zginającym osiągnie określone wygięcie podczas wzrostu temperatury ze stałą szybkością. Wartość tej temperatury (w stopniach Celsjusza) podaje się jako temperaturę ugięcia według Martensa.

Termostabilność jest uwarunkowana zmianą budowy chemicznej polimerów podczas ogrzewania, zachodzącą wskutek przebiegających procesów destrukcji i sieciowania. Zazwyczaj oba te procesy współistnieją ze sobą, przy czym ten z nich, który przebiega z większą szybkością decyduje o charakterze zmian chemicznych wywołanych podwyższoną temperaturą.

Termostabilność polimerów określa się metodami termograwimetrii (TGA - Thermal Gravimetric Analysis) i różnicowej analizy termicznej (DTA - Differential Thermal Analysis). Analiza TGA polega rejestrowaniu ubytku masy próbki podczas ogrzewania w funkcji czasu lub temperatury, co graficznie jest przedstawiane za pomocą termogramu. Ilościowa charakterystyka termostabilności polimerów obejmuje wyznaczenie temperatury To (w której rozpoczyna się intensywny ubytek masy próbki) lub innej temperatury, np. T50, oznaczającej ubytek 50% masy początkowej próbki.

Na termostabilność wpływ ma szereg czynników związanych z budową chemiczną polimerów, m.in.: obecność substancji małocząsteczkowych, usieciowanie, obecność pierścieni aromatycznych i grup funkcyjnych ulegających rozpadowi. Podczas ogrzewania polimerów do wysokich temperatur następuje rozrywanie wiązań chemicznych w łańcuchu głównym i bocznym, wydzielają się niskocząsteczkowe produkty gazowe, następują często wewnątrzcząsteczkowe reakcje cyklizacji i eliminacji, a w przypadku polimerów liniowych może następować depolimeryzacja, czyli odtworzenie monomeru.

1.9. Podstawy nazewnictwa polimerów

Nazwy polimerów tworzy się tradycyjnie poprzez dołączenie przedrostka poli do nazwy rzeczywistego lub domniemanego monomeru, z którego powstał dany polimer. Zgodnie z wytycznymi IUPAC, dotyczącymi nazw polimerów wywodzących się z substratów, gdy nazwa monomeru jest dwu lub więcej członowa należy po przedrostku poli stosować nawiasy, np. polichlorek winylu), poli(tereftalan etylenu). W literaturze naukowo-technicznej, publikacjach i innych dokumentach bardzo często stosuje się skróty literowe nazw chemicznych polimerów. Sposób ich tworzenia podaje norma PN-EN ISO 1043-1:2001. Podstawowe zasady są następujące:

do oznaczenia poli w homopolimerze stosuje się literę P (także w kopolimerze, gdy jej ominięcie mogłoby spowodować niejasności),

skrót pojawiający się w tekście po raz pierwszy poprzedza się pełną nazwą polimeru oraz umieszcza w nawiasie,

stosuje się zasadniczo duże litery (jedynie w przypadku polimerów metalocenowych małe m, np. mPE oznacza metalocenowy polietylen; małe 5 - syndiotaktyczny polistyren: sPS),

13