4 kila płodowa —* obumarcie, maceracja, poronienie ok. 20 tygodnia
4 kila wczesna (lues recens: neonatorum vel infantum) —* zapalenie śródmiąższowe narządów wewnętrznych:
❖ brak wykształcenia pęcherzyków płucnych = białe zapalenie płuc (pneumonia alba),
❖ wątroba krzemieniowata i marska (cirrhosis luetica),
❖ zapalenie chrzęstno - kostne (osteochondritis luetica s. Wegeneri) —* oddzielenie nasad kości od ich trzonów —*• rzekome porażenie kończyn,
❖ jamki z treścią ropną w grasicy,
❖ ogniska martwicze w nadnerczach,
❖ pęcherzyca (pemphigus palmaris et plantaris syphilitica),
❖ uporczywy nieżyt nosa —* ziarnina kilakowa —> zniszczenie rusztowania nosa —* nos siodełkowaty' (nasus sellaris)
4 kila późna (lues tarda) - w wieku 8-16 lat: obejmuje: kilowe zapalenie okostnej (periostitis luetica) oraz triadę Hutchinsona: zniekształcenie siekaczy (tzw. zęby Hutchinsona) + miąższowe zapalenie rogówki (keratitis parenchymatosa) (—> łuszczka (pannus) —»blizna —► ślepota) + kilowe zapalenie ucha wewnętrznego (—* głuchota)
twardziel (scleroma, rhinoscleroma) = trąd swojski - wywołana przez Klebsiella scleromatis; dotyczy głównie nosa, następnie: gardła, krtani, tchawicy i oskrzeli; występuje postać guzkowa, guzowata i naciekowa; wykwity nie rozmiękają, lecz wlóknieją, zwężając drogi oddechowe; obecność komórek Mikulicza (duże, balonowate, wypełnione wakuolani uciskającymi na jądro i zaw ierający mi pałeczki tardzieli) oraz komórek plazmatycznych (—* komórki Comila + ciałka szkliste Russela) tularemia (tularemia) - wywoływana przez Pasteurella tularensis; choroba odzwierzęca, zakażenie następuje przez nie uszkodzoną skórę; postać wrzodziejąco - węzłowa: zakażenie miejscowe —* guzki —* martwica —> ropień —*■ owrzodzenie skóry lub przetoka węzła —- sepsa; postać oczna —* ślepota brucelloza (bmcellosis) = gorączka maltańska - wywoływana przez Brucella melitensis; sepsa —* meningitidis, osteitis, endocarditis
choroba Banga (morbus Bangi, febris undulans, abortus infectiosus) - wywoływana przez pałeczkę ronienia zakaźnego (Brucella abortus); choroba odzwierzęca, ma postać posocznicy o zwalniającym przebiegu, wykazuje podobieństwo do brucellozy
listerioza (listeriosis) - wywoływana przez Listeria monocytogenes, choroba odzwierzęca przenosząca się drogą pokarmową, przewodów nosowych, worka spojówkowego; następuję posocznica, zajęcie ukłau siateczkowo - śródblonkowego (RES), obrzmienie węzłów, śledziony i migdalków, monocytoza; możliwe zakażenia wrodzone (łożyskowe) i okołoporodowe
nosacizna (malleus) - wywoływana przez Bacillus mallei, choroba odzwierzęca; posocznico - ropnica (septicopyaemia) - liczne ropnie; chromatotexis - obecność w ropie niekształtnych gradek chromatyny jądrowej pochodzącej z rozpadlych komórek
promienica (actinomycosis) - wywoływana przez Actinomyces bovis s. Actinobacterium; dotyczy pierwotnie jamy ustnej i szerzy się przez ciągłość —*grzybnia —> ropnie —* przetoki (szyja, wyrostek robaczkowy) —* ewakuacja druz promieniczych (nitki promieniowca + komórki żóltakowe <— ciała tłuszczowe); 3 postaci: twarzowo - szyjna, brzuszna, płucna; promienica daje objawy paranowotworowe drożdżyce - grzybice wywoływane przez drożdżaki
> bielnica (candidiasis, maniliasis) - wywoływana przez bielnika (Candida albicans), zakażenie towarzyszy stanom wyniszczenia oraz antybiotykoterapii; dotyczy jamy ustnej, przełyku, pochwy, płuc, OUN
> toruloza, kiyptokokoza (torulosis, ciyptococcosis, blastomycosis europea) - wywoływane przez drożdżaka Cryptococcus neofonnans s. Torula histolytica; występują zmiany w płucach, mózgu, nerkach, kościach, zajęcie RES
> histoplazmoza (histoplasmosis) - wywoływana przez Histoplasma capsulatum; zakażenie —► ogniska rozplemowe RES w plucahc, wątrobie, śledzionie, węzłach, szpiku —> martwica
choroby wirusowe - wtręty: ciała Guamieriego - ospa (variola), ciała Negriego - wścieklizna (rabies), ciała Lipschutza - opryszczka (herpes), ciała mięczaka - mięczak zakaźny (molłuscum contagiosum)
> grypa (influenza) - wywoływane przez wirusy gtypy (A, B, C) oraz bakterię Haemophilus influenzae; —* wysiękowe zapalenie dróg oddechowych —*grypowe odoskrzelikowe zapalenie płuc
> choroba Heinego - Medina = nagmienne porażenie dziecięce (paralysis infantum s. poliomyelitis anterior acuta) - zapalenie uszkadzające rogi przednie rdzenia kręgowego —* martwica —► neuronophagia —> porażenie mięśni szkieletowych głównie kończyn dolnych
> wirusowe zapalenie wątroby (WZW)
riketsje - organizmy pośrednie między bakteriami a wirusami; wymagają okresowej obecności wewnątrz komórek gospodarza; przenoszone są przez wszy odzieżowe, zakażenie następuję przez wtarcie kału chrej wszy w rankę po jej nakłuciu; Rickettsia provazeki —» dur osutkowy = plamisty (typhus exanthematicus), Rickettsia maseri - choroby odwierzęce; —* infekcja śródblonka, leukocytów, trombocytów —*■ zmiany wsteczne ± rozplem śródblonka, zakrzepy, osutka w powłokach —* sepsa —► obecność guzków Piętrowa w mózgu (objaw patognomiczny), uszkodzenie mięśnia sercowego, zapalenie płuc