7186602919

Aleksandra Sabik

czeństwa narodowego lub porządku publicznego¹⁵. Konwencja zabezpiecza przed wydaleniem obcokrajowca do państwa, w którym jego życie lub wolność mogą być zagrożone ze względu na rasę, religię, narodowość, przynależność do pewnej grupy społecznej lub posiadanie określonych poglądów politycznych. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, gdy obcokrajowiec stanowi zagrożenie dla kraju, w którym się znajduje. Większość imigrantów starających się o azyl podróżuje bez odpowiednich dokumentów (paszport, wiza), jednakże ich brak nie może być jedynym powodem odmówienia wjazdu na teren Francji¹⁶.

System ochrony uchodźców we Francji bazuje na Konwencji Genewskiej, ale poza jej ramami można starać się o wcześniej wspomniany azyl konstytucyjny lub o azyl terytorialny. Azyl konstytucyjny, przyznawany „walczącym o wolność” na mocy regulacji wprowadzonych ustawą azylową z 1998 roku (prawo Chevenement), dawał te same uprawnienia co azyl konwencjonalny. Od tego czasu azyl konstytucyjny poddawany był również filtracji ze względu na europeizację polityki azylowej - Francja nie była zobligowana do rozpatrywania każdej prośby o azyl na mocy swojej konstytucji, jeśli zachodziły warunki wynikające z udziału Francji w Porozumieniu z Schengen¹⁷.

Zapisanie prawa do azylu w Konstytucji niesie ze sobą istotne znaczenie ideologiczne, lecz w praktyce ten rodzaj azylu ma małe zastosowanie i większość starających się o azyl zyskuje status uchodźcy z definicji zawartej w Konwencji Genewskiej. Również w 1998 roku oficjalnie potwierdzono formę azylu terytorialnego przyznawanego na mocy uprawnień ministra spraw wewnętrznych. Ta forma ochrony dawała szansę ofiarom prześladowanym przez różne ugrupowania czy organizacje, które nie mają związku z państwowymi instytucjami kraju pochodzenia (non-etatique). Składając prośbę o azyl terytorialny, aplikant mógł równolegle starać się o azyl konwencjonalny, co dawało większe szanse na otrzymanie ochrony i legalny pobyt we Francji. Azyl terytorialny miał bardzo ograniczone zastosowanie i w ciągu pięciu lat od jego wprowadzenia w życie w 1998 roku stał się podstawą do ochrony zaledwie około tysiąca osób¹⁸. Dlatego też w 2003 roku zastąpiono go ochroną subsydiarną (protection subsidaire) dla obcokrajowców, którzy nie wypełniają warunków potrzebnych dla uzyskania azylu, ale są narażeni na groźbę śmierci lub nieludzkiego traktowania w kraju pochodzenia. Procedura administracyjna została usytuowana w gestii OFPRA, instytucji realizującej wnioski o azyl konwencjonalny i konstytucyjny.

¹⁵    Por. Art. 32 Konwencji dotyczącej statusu uchodźców, Genewa 1951, http://www.uric.gov.pl/ Status.uchodzcy, 186.html.

¹⁶    Zapewnia to Kodeks o warunkach wjazdu i pobytu oraz prawa azylu, A. Le Pors, Le droitdasile, PUF 2005, s.23.

¹⁷    Por. A. Le Pors, op. cit., s. 34-35.

¹⁸    P. Delouvin, op. cit., s. 110.

164