7186604126

Wydaje się, że z rozgałęzień, które wyszły z Młodej Polski, jeden Miciński, oprócz głębokiej łączności z romantyzmem (i artystycznej, i filozoficznej), wykazuje ten rzut, raczej tygrysi skok w przyszłość nowej sztuki całego świata, w przeciwieństwie do innych, którzy w mniej lub więcej doskonałej formie utknęli jednak w pewnego rodzaju ślepych kiszkach²⁶.

A szczególną zasługą dzieł Micińskiego jest to, że „nie są to grzecznie ułożone zabawki z klocków — to są spiętrzone w zawiłych wybuchach piramidy, mające zastygnięty w ich konstrukcjach pęd, siłę i zawikłanie erupcji pierwotnej”²⁷. Trudno się tedy dziwić, że ślady obecności Micińskiego w twórczości Witkacego znajdziemy co krok:

1)    w powieści 622 upadki Bunga, czyli Demoniczna kobieta Miciński występuje jako Mag Childeryk, a sama powieść ma być rozprawą z młodopolskimi wzorcami prozy lirycznej, które to wzorce we fragmentach reprezentuje Nietota²⁸;

2)    Nienasycenie dedykuje Micińskiemu, motto powieści pochodzi z wiersza z tomu W mroku gwiazd („Ja, wybierając los mój, / wybrałem szaleństwo”);

3)    dramaty Witkacego nasycone są cytatami, parodiami, aluzjami do pisarstwa Micińskiego;

4)    w licznych recenzjach i studiach krytycznych autor Nietoty powraca jako „miara” dla literacko-estetycznych ocen (na przykład: „Bazilissa Teofanu Micińskiego, ten największy twór dramatyczny naszej epoki, nie tylko w Polsce, ale na całej ziemi, jest według mnie zupełnym przezwyciężeniem dawnych szablonów jednolitości pod względem formalnym”²⁹).

Słowem: Witkacy kreślił wizerunek tragicznie zmarłego w 1918 roku przyjaciela-mistrza niewolny od subiektywizmu i przesady, niewolny też od krytycznych uwag, wizerunek, który wszakże w kreowaniu legendy Micińskiego odegrał rolę niepoślednią³⁰.

²⁶    S.I. Witkiewicz: Formalne wartości dzieł Micińskiego. „Wiadomości Li terackie” 1925, nr 12. Cyt za: Idem: Dez kompromisu. Pisma krytyczne i publicystyczne. Warszawa 1976, s. 151. (Cytat ten przywołuje również Wróblewska).

²⁷    Ibidem, s. 155.

²⁸    Zob. A. Micińska: 622 upadki Duriga. czyli Demoniczna kobieta. W: E a d e m: Istnienie Poszczególne: Stanisław Ignacy Witkiewicz. Wrocław 2003, s. 114.

²⁹    S.I. Witkiewicz: Parę słów w sprawie „wielkości” form w Nowej Sztuce. „Zet” 1934, nr 7, 9, 10, 11 i 13. Cyt. za: Idem: Dez kompromisu. Pisma krytyczne i publicystyczne..., s. 52.

³⁰    Zob. T. Wróblewska: Recepcja, czyli nieporozumienia i mistyfikacje..., s. 33.

119