7186604159

Popularna w dwudziestoleciu antologia Wacława Borowego (Od Kochanowskiego do Staffa. Antologia liryki polskiej. Lwów 1930) nie przedstawia poetów najnowszych, debiutujących już w wolnej Polsce, ale reprezentacja twórców młodopolskich jest nader liczna i obejmuje ponad trzydzieści nazwisk. Stanowiła więc bogatą, najbliższą tradycję dla współczesnych. Już we wrześniu 1939 roku wydrukowana została antologia Boya-Żeleńskiego Młoda Polska. Wybór poezji, której nakład został zniszczony prawie w całości w okresie wojny.

Fryde i Andrzejewski chcieli zaprezentować poezję dwudziestolecia pojmowana jako „organiczna całość”, co zapewne miało oznaczać z jednej strony desinteressemenl wobec starszych poetów, z drugiej — zaprezentowanie rozległego wachlarza tematycznego i problemowego owej poezji skupionej wokół, jak pisali, „dwóch typów poezji: naturalistycznej i spirytualistycznej”¹¹⁸. To też zadecydowało, że reprezentacja młodopolskich poetów była tak nieliczna (Leśmian, Staff), to również było powodem, że w kręgu na przykład poezji religijnej zabrakło miejsca dla Kasprowicza. Autorzy antologii bez szczególnego sentymentu ogłaszają:

W momencie odzyskania niepodległości żyją jeszcze i tworzą poeci Młodej Polski. Kasprowicz dopiero co wydał Księgę ubogich. Staff — Tęczę łez i krwi, nowe wiersze ogłasza Lange, Leśmian przygotowuje do druku Łąkę. Ale są to już tylko wysiłki indywidualne, nie wytwarzające żywotnego prądu umysłowego ani nie skupiające na sobie głównej uwagi publiczności¹¹⁹.

Później, już z perspektywy lat sześćdziesiątych, wyboru poezji dwudziestolecia dokonują Ryszard Matuszewski i Seweryn Pollak w antologii: Poezja polska 1914—1939. Symptomatycznym jest poszukiwanie źródeł nowoczesnej literatury jeszcze przed rokiem 1914 (por. opinie M. Jastruna), ale jednocześnie podkreślają Matuszewski i Pollak we wstępie do antologii anachroniczność młodopolskiej dykcji poetyckiej. Piszą tak:

Również i w Polsce za pierwsze przejawy ekspresjonizmu uważa się często twórczość niektórych pisarzy Młodej Polski, jak Przybyszewski czy Tadeusz Miciński, gdy chodzi o futuryzm —

¹¹⁸    Antologia współczesnej poezji polskiej 1918—1938. Oprać. L. Fryde i A. Andrzejewski. Warszawa 1939, s. 5.

¹¹⁹    Ibidem, s. 6.

151