7292100085

Wartości modułu sprężystości poszczególnych typów skał górnego karbonu GZW zmieniają się w szerokim zakresie, co przedstawiono na rysunku 4.40.

zlepieńce piaskowce gr piaskowce śr piaskowce dr mułowce    iłowce    węgle

(n=30)    (n=245)    (n=1245)    (n=2100)    (n=9900)    (n=4705)    (n=7625)

Skały

Rys. 4.40. Przedziały zmienności wartości modułu sprężystości podłużnej i średnia wartość dla skał

górnego kartonu GZW

25000

<TJ

20000

t5 15000

•w

§ 10000 5000 0

Moduł pokrytyczny

Z pozniszczeniowej części charakterystyki naprężeniowo-odkształceniowej uzyskanej w próbie ściskania w maszynie wytrzymałościowej, wyznacza się wartość modułu, który jest znany pod różnymi nazwami, np. moduł pokrytyczny, pozniszczeniowy, spadku i inne. Sposób wyznaczania wartości tego parametru również nie jest dotychczas ujednolicony w sensie metodycznym. W ośrodkach badawczych w świecie i w Polsce jest on wyznaczany przy różnym obciążaniu i różnym sposobie sterowania maszyną wytrzymałościową, jednym ze sposobów jego wyznaczania jest określenie tangensa kąta nachylenia prostej, będącej aproksymacją liniową krzywej naprężeniowo-odkształceniowej w jej części opadającej (rys. 4.39) lub obliczenie jego wartości za pomocą wzoru

M - —    (4.27)

^J

gdzie:

Aa - spadek naprężenia w opadającej części charakterystyki naprężeniowo--odkształceniowej,

Ae - przyrost odkształcenia w opadającej części charakterystyki naprężeniowo-odkształceniowej.

Wartości modułu pokrytycznego węgli GZW w poszczególnych grupach stratygraficznych górnego karbonu zmieniają się w szerokim zakresie. Przedziały zmienności tego parametru, wraz ze średnimi wartościami, przedstawiono dla węgli na rysunku 4.41, a dla skał płonnych na rysunku 4.42.

101